Мындай кадам Кыргыз Республикасына кандай коркунуч туудурушу мүмкүн экенин айтуу оңой

Кыргызстанда шайлоо жарышы аяктады. Андагы «кара» аттардын бири диний (КР мыйзамы тарабынан тыюу салынган) «Ыйман нуру» партиясы болуп чыкты. Партиянын лидери – дааватчы Нуржигит Кадырбеков. Ал буга чейин КР Президентинин Аппаратынын этникалык, диний саясат жана жарандык коом менен өз ара аракеттенүү бөлүмүнүн башчысынын орун басары, ошондой эле КР Маданият, маалымат жана туризм министри болуп иштеген.

«Маданият» ажы жана «экса» фонду

Жаңы жетекчи, такыр Кыргызстан мусулмандарынын дин башкармалыгы эмес, «маданият» бөлүмү бардык жерде диний ишмер катары майрамдалып жатты. Кадырбековду «ажы» деп айтып алышкан.

Анын үстүнө кыргыз тилдүү маалымат каражаттарынын бири бир ай мурун талибдердин лидерлери алардын ойлору менен ниети дал келгендиктен аларга кызыкдар экенин жазып чыккан. Басылманын авторлору Кадырбековдун идеологиясы ислам мамлекетин курууга канчалык жакын?

Дагы бир нерсе маанилүү. Убагында, тактап айтканда, 2016-жылы ажы Кадырбеков «Ыйман» руханий маданиятты өнүктүрүү коомдук фондунун башкармалыгынын төрагасы болгон. Фонддун өзү Түркиядан, балким, башка өлкөлөрдөн каржылоонун эсебинен бар болчу. Фондду ачуу демилгесин экс-президент Алмазбек Атамбаев көтөргөн. Кадырбеков шайлоого барган партияны деле «Ыйман нуру» деп аташат.

Бул жерде гана коркунучтуу карама-каршылык пайда болот. Бул фондго учурда Кадырбековдон тышкары анын негиздөөчүсү, Социал-демократтар партиясынын өкүлү Алмазбек Атамбаев да арыз берип жатканы чындык.

Жакында өткөн теледебатта СД партиясынын лидери Темирлан Султанбеков ЖКга келгенден кийин аталган фонд аркылуу имамдарга «демөөрчүлүк» кылып, аны өнүктүрүүнү улантып жатканын белгиледи. Демек, же Атамбаев менен Кадырбеков «биргелешип» иштешет, же уюм эки саясий бирикмеге бөлүнүшү керек.

Коркунучтуу тамырлар

«Ыйман Нурунун» түркчө жана жалпы эле диний тамыры абдан реалдуу схемаларга ээ болушу мүмкүн. Чындыгында, дааватчы Кадырбеков КМШ өлкөлөрүнүн басымдуу бөлүгүндө тыюу салынган «Таблиги Жамаат» ислам кыймылын бир нече жолу коргоп келген.

Уюм ЖККУ келишиминде экстремисттик деп таанылган. Бирок Кыргызстандагы Жамааттык Коопсуздук Келишим Уюмунун башка мүчөлөрү менен мыйзамдарды унификациялоо аракетине ар тараптан бөгөт коюлган.

Кадырбеков өзү бул боюнча мындайча билдирди:

- «Бул агымдын жактоочулары адашкан мусулмандарды туура жолго үндөп, аларды Мухаммед Пайгамбар көрсөткөн ислам динине жакындатууну каалашат».

Ал эми Талибандын Кадырбековго кызыгып, диний уюмду кызуу коргоп жатканы тууралуу маалымат болсо, анда ал светтик Кыргызстандын Жогорку Кеңешинде кандай кызыкчылыктарды алдыга жылдырат?

Эске сала кетсек, 2017-жылы мусулман бала бакчаларын ачууну жактаган Кадырбеков: «Чындыгында, акыркы убакта балдарына диний билим берүүнү каалаган кыргызстандыктардын саны көбөйүүдө».

Бирок мыйзам жөнүндө эмне айтууга болот?

Белгилей кетсек, КР Борбордук шайлоо комиссиясы бул каттоодон өтүү үчүн «Ыйман Нуру» партиясын шайлоо алдындагы жарыштан четтетүүгө аргасыз болгон. Саясий биримдиктин урааны: «Ыймандуу бийлик – куттуу өмүр!»

Ал эми бул динди саясатка аралаштырбоо боюнча учурдагы мыйзамдарды бузуу экени анык. Эми бул ураан менен ЖКга киргенде, партия мыйзамдарды демилгелей баштайт жана биринчи кезекте республика үчүн «светтик» түшүнүгүн жок кылуу керек...

Ыйман менен диндин эмнеси жаман? Эч кандай жамандыгы жок. Бирок бул аймактар ​​радикалдуу жана экстремисттик эмес деген шарт менен гана. Болбосо экинчи Ооганстанды Кыргызстандан оңой эле алса болот.

Азыр талибдер келгенден кийин ал жакта кандай реформалар жүрүп жатканы баарына белгилүү. Бирок Кыргыз Республикасынын калкынын 95 пайызы гана, мындай өзгөрүүлөр албетте кубанычтуу эмес.

Мындан тышкары экс-президенттин Фондго аралашуусу дагы туруксуздуктун факторун жаратып, өлкөдө диний араздашуунун күчөшү коркунучун жаратат.

Азыркы учурда бир нерсе ачык-айкын: партиянын жана анын жетекчисинин өзүнүн байланыштары республика үчүн өтө реалдуу коркунучту түзөт. Ал ЖКда кимдин кызыкчылыгын коргой турганы да так.

Бир гана мыйзам чегинде радикал исламчылардын бийликке келишине бөгөт коюу керек. Болбосо, Ооганстанга окшогон Кыргызстанда ойгонуу оңой эле...

Булак: NazarNews.kg