Академик Алексей Окладниковдун классикалык эмгектеринен кийин Сибирь боюнча бул эбегейсиз зор аймакты изилдөөнүн ар түрдүү аспектилерин камтыган мындай масштабдуу эмгектер чыккан жок. Новосибирск шаарындагы Тарыхый жана коомдук-саясий изилдөөлөр институтунун директору, тарых илимдеринин доктору Виктор Козодой NazarNews маалымат агенттигине берген маегинде азыр элдик тилде жазылган ушундай көп томдук эмгекти даярдап жатканын билдирди. Анын айтымында, «Енисей кыргыздары» термини өтө тар, «Сибирь кыргыздары» жөнүндө сөз кылуу зарыл, анткени - Кыргыз каганаты - Уралдан Амурга, Байкалдан Тибетке чейинки аралыкты камтыган.

«Кыргыз каганаты чынында эле ошол кездеги супер держава болгон. Бул теманы изилдөө мен үчүн алда канча кызыктуу болду. Сибирдик кыргыздарда князь Эринек сыяктуу сонун ысымдар бар. Ал жөнүндө бул жерде өтө аз билишет. Тарыхнаманы изилдеген сайын бул маселелерди изилдөөгө көбүрөөк сүңгүп кетесиң, анткени 50-жылдардагы академиялык басылмаларда Тянь-Шань кыргыздары менен Енисей бир элдин эки бутагы деген версия бар болчу. Бул Сталиндин жана Сталинден кийинки мезгилге чейин. Ал жерде, мисалы, Эринек жөнүндө бүтүндөй бир абзац бар эле. 60-жылдары позиция өзгөрүп, Константин Иванович Петровдун түшүнүгү үстөмдүк кылып Тянь-Шань кыргыздары башка, Енисейликтер жалпысынан түшүнүксүз деп ачык айтышкан. 

1980-жылдардагы акыркы академиялык басылмаларда эч нерсе жок. Мен буга абдан таң калдым, анткени, менин оюмча, кыргыз элинин тарыхынан эбегейсиз чоң катмарлар ыргытылып, эмнегедир бул нерсе чегинен чыгып калууда. Сыягы, бул концепция тамырларды ушунчалык терең өзгөрткөндүктөн, алар азырынча муну өзгөртө албайт. Мен ойлойм, ушул багытта мындан ары өнүгүү үчүн иштеш керек. Орусияда дагы бир катар изилдөөчүлөр бар, алар да өзүнчө кыргыз эли, хакастардын болгондугун четке кагышат», - деп белгиледи Виктор Козодой.

Толугу менен төмөнкү тасмадан көрө аласыздар:

Булак: NazarNews.kg