Кытай менен АКШнын мамилеси дүйнөлүк аренада көңүл борборунда жана дүйнөнүн стратегиялык туруктуулугу үчүн чоң мааниге ээ. Мындай пикирин Түштүк Калифорния университетинин экономика боюнча эксперти Ник Вяс Кытайдын глобалдык телекөрсөтүү тармагына (CGTN) берген маегинде билдиргенин NazarNews маалыматтык агенттигине Кытайдын CCTV plus агенттиги маалымдады.

Кытай менен АКШнын ортосундагы келишимге ылайык, АКШнын мамлекеттик катчысы Энтони Блинкен Кытайга эки күндүк иш сапары менен келди. Бул сапардын жүрүшүндө эки тарап Кытай-АКШ мамилелери, ошондой эле эки тарапты кызыктырган негизги эл аралык жана аймактык маселелер боюнча пикир алмашышты.

Жакында АКШ Кытай менен диалогго жана алмашууга даяр экенин билдирди. Кытай менен АКШ да түрдүү тармактарда жана ар кандай деңгээлде жолугушууларды өткөрүштү.

"Менин оюмча, АКШ менен Кытайдын мамилеси, албетте, өтө маанилүү этапта турат. Эки өлкөнүн бири-биринен кандайча алыстап баратканын жана бүгүнкү күндө кайда экенин карасаң, соодада да, геосаясий жактан да көп талаш-тартыштар бар, жакынкы келечекте кайсыл жерде болушу мүмкүн. Кытай 1970-жылдардын аягында дүйнөгө экономикасын ачкандан бери, АКШ менен Кытай негизги соода өнөктөштөрү болуп калышты. Чынында, Кытай Америка Кошмо Штаттарынын ири соода өнөктөшү болуп саналат жана акыркы үч он жылдыкта америкалык керектөөчүлөр үчүн кээ бир маанилүү өсүш драйверлерин жана керектөө өнүмдөрүн камсыз кылууда. Ошондуктан, эки өлкөнүн тең - эң ири керектөөчү өлкө болгон АКШ жана экинчи ири керектөөчү өлкө болгон Кытайдын тынчтык жолу менен катышып, бүткүл дүйнө жана башка өлкөлөр үчүн адилеттүү жана тынчтык ролун ойношу абдан маанилүү”, - деп белгиледи эксперт.

Ник Вьяс эки өлкөнүн ортосундагы соода чыңалуусуна эмне себеп болгонун да түшүндүрдү. Америкалык эксперттин айтымында, АКШнын соода тартыштыгы өзгөчө COVID-19 пандемиясынын фонунда маанилүү фактор болгон.

“Эки тараптуу соода башталгандан берки акыркы 3-4 он жылдыктын ичинде Кытай АКШ үчүн гана эмес, бүткүл дүйнө үчүн дүйнөдөгү эң ири өндүрүш борборуна айланды жана бул өсүштүн жүрүшүндө кээ бир көйгөйлөр бар, өзгөчө соода тартыштыгы. АКШ ар дайым 2019 жана 2020-жылдары чагылдырылгандай, жыл сайын 350+ миллиард доллардын тегерегинде өсүп жаткан соода тартыштыгына тынчсызданып келет. Ошентип, бул чоң тоскоол болду. Ар дайым ушундай болгон, шайлоо циклинин ар бир төрт жылында соода тартыштыгы бул өлкөдө акыркы үч он жылдыкта ар дайым талкуунун темасы болуп келген”, - деп эскерет эксперт.

Ник Вьяс Кытай менен АКШнын баалуулуктарды, практикаларды жана глобалдык аренада бөлүшүү үчүн биргелешип иштеши керектигин, бирок ага аракеттер көрүлүшү керектигин баса белгиледи.

"АКШ менен Кытай өз алдынча да, жамааттык түрдө да бири-бирине абдан көз каранды экенин түшүнүшү керек. Бул эки өлкөнүн ортосунда ушунчалык көп синергия бар, биз мындан ары бирге иштешип, кызматташып, өз ара аракеттенип турабыз. Чыр-чатакты жаратуу эч кимге пайда алып келбейт. Кээ бир маселелердин чечүү жолдору бар. Эки оюнчу тең баалуулуктарды, тажрыйбаларды жана дүйнөлүк сахнаны бөлүшүп, бирдей сахнада болушу үчүн жетиштүү мейкиндик болушу керек. Айтуу оңой, жасаган кыйын", - деп жыйынтыктады эксперт.

 Булак: NazarNews.kg