— Эмилбек агай, Атамбаев президенттик шайлоо учурунда өзү мактап жүргөн азыркы президент Сооронбай Жээнбековго номур биринчи оппозиция болуп чыга келди. Экөөсүнүн ортосундагы тиреш эмнеден улам келип чыкты дейсиз?

— Бул жаңжалда ачык айтылган сөздөргө сереп салсак, саясий багыт боюнча же дагы башка мамлекеттик мааниси бар маселелер боюнча ой-пикирлеринде ажырым жок, экөө бир эле сөздү айтып жатышат — ​азыркы саясий курстан тайбайбыз, парламенттик демократияны аягына чейин чыңдайбыз, өлкөнүн социалдык жана экономикалык кубаттуулугун чыңдайбыз, коррупцияны талкалап, акыйкат коомду курабыз — ​деп. Ал эми көмүскө жагында кандай сөздөр айтылып жатканын билбейбиз, бирок боолголосок болот. Экс-президент Атамбаевдин КСДП партиясынын 31-марттагы курултайынан кийинки өткөргөн маалымат жыйындагы айткан сөзүнө караганда чатакты ал өзү баштаган, кызуу кандуулукка алдырып Жээнбековго катуу тийип койгон окшойт, опуруп-жапырып. Муну болсо коомго ачык алып чыгып өзү ырбатып алды, учурдагы Президент Жээнбековдун да колу-бутун бошотуп койду. Журналисттерге кайрылып жатып Жээнбековду эч нерсе түшүнбөгөн, бирөөлөр түртө салган кагазды ойлонбой эле жарыя кылып окуп сала турган чала сабат, жада калса кайсы Конституция менен жашап жатканын да билбеген киши катары сыпаттаганы бери дегенде эле осол иш болду. Кечээ эле өзү мактап-жактап, мыйзамдын көзүн карабай ачык сүрөп жатып шайлатып алган кишини бүгүн “галдирбай” деп жатканы адамкерчиликке жатпайт. Кыязы Жээнбековду “кулак кескен кулдай” кылып жетелеп алам деген ою бар болгон окшойт, эмне десем ошого макул болуп үн катпай жүрө берет деп. Реалдуу жагдай менен да эсептешүү керек эле, эл шайлаган президентти антип жүгөн салып минип ала албай турганын түшүнсө мындай чуу чыгарбайт эле го. Эгерде мындан ары Атамбаев турмуш чындыгына моюн сунуп, реалдуу саясий кырдаалды таанып, мөңкүп секирбей, экс-президент катары өз ордун таап, ошого ылайык салабат күтүп калса ашынган деле оппозиция болуп кетишпейт го дейм.

— Атамбаев үй-бүлөлүк кланга каршы күрөш менен көп өмүрүн өткөргөнүн айтып жүрөт. Сиз да эгемендүү Кыргызстандын саясатында кайнаган адамдардын бирисиз. Атамбаевди мурунку эки президенттин бийлигине ачык чыгып күрөшкөн “Баатыр” деп айтууга болобу?

— Туура, Атамбаев акыркы 20 жыл ичинде Акаевге дагы, Бакиевге дагы каршы оппозициялык күрөшкө кошулуп келген, алардын үй-бүлөлүк — ​кландык режимдерин кулатууда кызматы чоң эле. Бирок, аны ошол күрөшкө эмне түрткөн, кандай кызыкчылыктарды жетекчиликке алып аракетте болгон? — ​деген суроого жооп берүү кыйын. Азыр артты карай сереп салып отуруп — ​ал жеке кызыкчылыктардын же жеке таарынычтардын гана жетегинде болгонбу деген ойго келип турам. Анткени Атамбаевде “мамлекеттүүлүк, мамлекеттик түзүм, коомдук түзүм, мамлекеттик башкаруу режими, соттук жана укук коргоо жааты, адам укуктары жана сөз эркиндиги” сыяктуу фундаменталдуу маселелер боюнча калыптанган пикир жок болчу, мындай маселелерди талкуулаганга катышчү эмес, кызыкчу да эмес. Мына 2010-жылы азыркы Конституцияны Убактылуу Өкмөт талкуулап жатканда дагы “мен силердин чечимге макулмун” деп кетип калган, Баш мыйзамдын чоо жайына кызыккан да эмес, мамлекеттин тагдырына кайдыгер эмес кишинин кыла турган ишиби ушул? Бул оюмду ошол эле Атамбаевдин 2005–2007-жылдардагы жасаган кадамдары дагы тастыктап турбайбы, март революциясынан кийин эч жакка кошулбай, кызмат тийбей үйүндө отуруп калды, анан Бакиев чакырып министр кылды, андан деле көп иштебей кетти, анан оппозицияны таштап кайра Премьер-министр болду, митингге чыккан элди сабап таратты, күлүп, “бир текени ээрчиген койсуңар” деп шылдыңдады, анан кайра шылкыйып келип оппозицияга кошулду. Бул жөнүндө экс-президент Роза Отунбаева силердин гезитке берген маегинде кеңири айтыптыр го. Кийин деле, былтыр президенттик кызматын тапшырып кеткенчекти эле “керек болсо хунта кылам, менден бийликти ала албайсыңар, жоготом, кыйратам…” — ​деп опурулуп эле отурчу, муну анын жанында болгондордун баары эле уккан. Саясатта олуттуу, калыптанып калган позициясы бар кишинин айта турган сөзү эмес да бул. Ошондуктан азыр Атамбаевди “төгөрөгү төп келген баатыр” деп айта албайм, мамлекеттик башкарууда чалмакейди чалып кете берди. Бир гана “баатырлыгы”, эл алдында жасаган “эрдиги” ушул Сооронбай Жээнбековду өз ордуна президент кылып таштап кеткениби деп ойлойм. Азыр элдин үмүтү кайра жанып турбайбы, Президент Жээнбековдун жасаган алгачкы кадамдарына ыраазы болуп, колдоп.

Булак: Жаңы ОРДО