Кошмо Штаттар Израилди “акырына чейин жана кыйшаюусуз” колдоорун дагы бир жолу ырастады. Азыр Израилге муктаж болгон учурда Тель-Авивге бериле турган кошумча аскердик колдоо тууралуу сүйлөшүүлөр жүрүп жатат.

Дүйнө өлкөлөрү палестиналык ХАМАС тобунун Израилге жасаган кол салуу толкунун айыпташты. Кол салуулар ишембиде (7-октябрда) башталып, жүздөгөн адамдар өлүп, миңдеген адамдар жарадар болгон.

Көпчүлүгү ХАМАСтын үйлөрдү бузуп кирип, карапайым калкка ырайымсыз мамиле жасаганы үчүн айыпташты.

Согуштун биринчи күнүндө 600дөн ашуун израилдик жана 300 палестиналык набыт болгонун Израил жана Палестин булактары билдирди.

Израил армиясы Израилде 1000ден ашуун киши ок же сыныктардан жарадар болгонун билдирди. Жалпысынан өлкө аймагына 3000ден ашык ракета тийген.

Ишембиден жекшембиге караган түнү өлкөнүн ар кайсы аймактарында израилдик аскерлер менен ХАМАСтын жүздөгөн согушкерлеринин ортосундагы салгылашуулар уланды. Бул куралдуу кагылышуулардын кеминде экөөсүндө согушкерлер барымтага алынганын Израил армиясынын басма сөз кызматы билдирди.

Израилдин Ynet маалымат сайты “ондогон израилдик барымтадагылар, алардын көбү аялдар, балдар жана карылар” жөнүндө маалымат жазган.

АКШнын президенти Жо Байден Израилге ХАМАСтын террордук чабуулдарына байланыштуу “күчтүү колдоо көрсөтүүгө” убада берди.

“Америкалык жана Израилдин расмий өкүлдөрүнүн ортосунда аскердик жардам боюнча жогорку деңгээлдеги талкуулар болду”,- деп билдирди АКШнын администрациясынын жогорку даражалуу өкүлү.

АКШнын президенти Байден кол салууну "адамзаттын үрөй учурган трагедиясы" деп атап, Израилдин премьер-министри Биньямин Нетаньяху менен сүйлөшкөнүн айтты.

"Мен ага Кошмо Штаттары бул террордук чабуулдарга каршы Израил эли менен бирге экенин айттым", - деди Байден Ак үйдөн телекөрсөтүү аркылуу.

"Менин администрациямда Израилдин коопсуздугун колдоо күчтүү жана туруктуу. Биз Израилдин жарандарына керектүү жардамды алуусуна жана өзүн коргой беришине кепилдик беребиз",- деди ал.

 Коргоо министри Ллойд Остин Вашингтондун милдеттенмелерин дагы бир жолу ырастады.

“Израилдин өзүн-өзү коргоо укугуна болгон колдообуз өзгөрүүсүз бойдон калууда жана мен карапайым калкка жасалган бул жийиркеничтүү кол салууда каза болгондордун үй-бүлөлөрүнө көңүл айтам. Жакынкы күндөрдө Коргоо министрлиги Израилдин өзүн коргоо жана карапайым калкты зордук-зомбулуктан жана терроризмден коргоо үчүн бардык нерсеге ээ болушун камсыздоо үчүн чараларды көрөт", - деди Остин.

Кол салуу кеңири жаңжалды тутандырышы мүмкүн болгондуктан, Байден ошондой эле "азыр Израилге душман болгон тараптардын бул чабуулдардан пайда көрө турган учуру эмес. Дүйнө карап турат", - деп эскертти.

Жекшембиде Иран колдогон “Ливан Хезболласы” талаштуу чек ара аймагындагы Израилдин турумдарын артиллериялык снаряддар жана башкарылуучу ракеталар менен бутага алганын билдирди.

Президент Байден АКШ миллиарддаган долларлык курал-жарак берген Израилдин “өзүн коргоого укуктуу” экенин баса белгиледи.

Бул ажырагыс укукту АКШнын мамлекеттик катчысы Энтони Блинкен да ырастады.

“Америка Кошмо Штаттары Хамас террористтеринин Израилге каршы жасаган үрөй учурган кол салууларын кескин айыптайт. Биз израилдик өнөктөштөр менен тыгыз байланышта болобуз. АКШ Израилдин өзүн коргоо укугун колдойт”,-деди.

Блинкен Палестинанын президенти Махмуд Аббас менен да сүйлөштү. Анын Батыш жээктеги ФАТХ кыймылы ХАМАСтын каршылашы. Блинкен аймактагы бардык мамлекеттерди Израилге кол салууну айыптоого чакырды.

“Терроризмди эч кандай актоого болбойт. Биз Израилдин өкмөтү жана эли менен бекем турабыз жана бул кол салуулардын натыйжасында каза болгондор үчүн көңүл айтабыз”,-деди Улуттук коопсуздук кеңешинин басма сөз катчысы Адриен Уотсон.

Өзүн коргоо укугу

Америка Кошмо Штаттары кол салууларды айыптаган жалгыз өлкө эмес.

Еврокомиссиянын төрагасы Урсула фон дер Ляйен билдирүүсүндө: “Мен ХАМАСтын террористтери тарабынан Израилге жасалган чабуулду катуу айыптайм”,- деп айткан.

“Бул эң жийиркеничтүү түрдөгү терроризм. Израилдин мындай жийиркеничтүү кол салуулардан өзүн коргоого укугу бар”, - деди ал.

Франция "Израилге жана курмандыктарга толук тилектештигин" билдирди жана "терроризмди таптакыр четке кагып, Израилдин коопсуздугуна берилгендигин" баса белгиледи.

Президент Эммануэль Макрон кол салууларды "катуу айыптай турганын" билдирди.

Германиянын тышкы иштер министри Анналена Барбок Израил "биздин толук тилектештигибизге ишене алат" жана "эл аралык укук тарабынан кепилденген терроризмден өзүн коргоо укугуна" ишенерин белгиледи.

Британиянын премьер-министри Риши Сунак Израилге кол салуудан "шок" болгонун айтты.

"Израиль, албетте, өзүн коргоого укуктуу", - деди ал.

Ал андан ары X (мурдагы Твиттер) баракчасына төмөндөгүлөрдү жазды: "Бүгүнкү мыкаачылыктардын жапайычылыктары барган сайын айкын болуп баратат жана биз Израилди катуу колдойбуз. ХАМАСтын бул чабуулу коркоктук жана адепсиздик".

Индиянын премьер-министри Нарендра Моди анын өлкөсү ушул оор учурда Израил менен тилектеш экенин билдирди.

"Израилдеги террордук чабуулдар тууралуу кабар мени катуу таң калтырды", - деди Моди.

Евробиримдиктин дипломатиялык башчысы Жозеп Боррелл “бул үрөй учурган зордук-зомбулук дароо токтотулушу керек. Терроризм жана зордук-зомбулук эч нерсени чече албайт. Евробиримдик бул кыйын учурда Израил менен тилектештикте турат”,-деди.

“Жарандардын үйүндө барымтага алынганы же Газага айдалып кеткени тууралуу маалыматтар үрөй учурарлык. Бул эл аралык укукка каршы келет. Барымтадагылар тез арада бошотулушу керек”, - деп кошумчалады ал.

БУУнун Адам укуктары боюнча жогорку комиссары Фолькер Тюрк Израилдин жарандарынын барымтага алынганы тууралуу кабарларга терең тынчсызданганын айтты.

Учурда БУУнун Коопсуздук Кеңешине төрагалык кылган Бразилия да Израилге кол салууну айыптады.

Сауд Аравиясы, Бириккен Араб Эмираттары (БАЭ), Марокко жана Түркия баш болгон бир катар башка өлкөлөр ХАМАСтын чабуулунан карапайым калктын набыт болгондугуна өкүнүп жатканын билдиришти.

"БАЭ азыркы кризистин бардык курмандыктарына чын жүрөктөн көңүл айтат", - деп айтылат БАЭ Тышкы иштер министрлигинин билдирүүсүндө. Документте карапайым калкты коргоо зарылчылыгы баса белгиленет.

Булак: NazarNews.kg