Расул Умбеталиев, Энергетика тармагы боюнча көз карандысыз эксперт:

“Электр тартыштыгынын себеби Токтогул суу сактагычындагы суунун көлөмү кескин азайды”.

--Расул мырза, быйылкы күз-кыш мезгилинде Кыргызстанда электр энергиясынын тартыштыгы болот деген маалымат чыкты. Чын эле абал ошончолук оорбу?

-- Туура, абал оңой эмес. Министрлер Кабинетинин расмий документинде быйылкы жана кийинки кышкы мезгилге (2025–2026-жылдарга) карата 4,6 миллиард кВт/саат электр энергиясы жетишпей турганы көрсөтүлгөн. Бул абдан чоң көрсөткүч.

--Эмне себептен ушундай тартыштык болуп жатат?

--Негизги себеп Токтогул суу сактагычындагы суунун көлөмү кескин азайды. Былтыркы жылга салыштырмалуу 1,5–1,6 миллиард куб метрге кем. Суу аз болсо, ГЭСтер аз иштейт. Мындан улам электр өндүрүшү төмөндөп жатат.… 

-- «Электр станциялары» акционердик коому кандай отчет берди?

--Компания өткөн жылы ГЭСтерден 13,5 миллиард кВт/саат, ЖЭБтен 920 миллион кВт/саат электр өндүргөн. Ал эми быйыл ГЭСтердин өндүрүшү 12,8 миллиард кВт/саатка чейин түшөт деп пландалууда. Бул — дээрлик 5 пайызга аз. Азыркы эсеп боюнча 4,6 миллиард кВт/саат жетишпейт. Бирок суу азайган сайын өндүрүш да кыскарат, ошондо 5 миллиард кВт/сааттан ашык тартыштык болушу ыктымал.

-- Бул абалды кандайча жөнгө салуу пландалууда?

-- Энергетика министрлиги сууну үнөмдөйт, Токтогулдагы сууну 2026–2027-жылдардын кышына сактап калуу көздөлүүдө. Ошондой эле министр Таалайбек Ибраев коңшу өлкөлөрдөн электр сатып алууга аракет кылууда. Бирок бул да оңой эмес, анткени Өзбекстан менен Казакстан өздөрү да азыр тартыштыкта — ар бири 3–4 миллиард кВт/саат жетишпей жатат.

--Президенттин өзгөчө кырдаал режими тууралуу эмне дейсиз?

-- Президент Садыр Жапаров 2023-жылы энергетика тармагында өзгөчө кырдаал режимин киргизген. Ал 2026-жылдын аягына чейин созулат. Бул режимдин негизги максаты элди жана ишканаларды токтобогон электр менен камсыз кылуу. Ал чечимдин аткарылышы үчүн жеке жооп министр Таалайбек Ибраевге жүктөлгөн.

Жамиля МЫКТЫБЕК кызы