СССРдин кыйроосу менен колхоз-совхоздор мурдагыдай жогортон башкаруусуз, пландаштыруусуз жана көзөмөлсүз калды. Натыйжада аларда жалпы эмгекке көңүл коштук пайда болуп, чарбаларда мүлктү талап-тоноо башталган. 1991-жылы июль-ноябрь айларында гана кой 2,7 миллионго, бодо мал 39 миңге азайган. Ал эми айыл чарба продукциясын өндүрүү 1993-жылы 1990-жылга салыштырганда 22 пайыз түшүп калган. Айыл чарба жумуштарын жүргүзүү үчүн жыл сайын 2 миллиард 200 миллион сом талап кылынган. Мамлекеттин мындай каражат берүүгө мүмкүнчүлүгү жок эле. Ушундан улам эгер дыйкандарга жерди,мүлктү, өз алдынчалуулукту бербесе эмне болмок?

СССРде 45 миллион адам айыл чарбасында иштегени, 300 миллионго чукул эл жарым ач абалында болчу, АКШда 4 миллионго жакын адам 300 миллион элди толук тоюндуруп, ал түгүл азык-түлүктү сыртка экспортойт.

Ал жакта  фермерлештирүу иштери мурун эле башталган. Бир фермерге орточо алганда 65 гектар жер туура келет. 2300 гектар жери бар фермерде жыйырма киши гана эмгектенет. Биздеги колхоз-совхоздордо мындай жерлерде 600 -700 киши эмгектенер эле. Кээ бир фермерлер мөмө-жемиштерди өстүрүп өзүң терип ал деген принцип менен иштешет, бул жерде дүкөн, базарларга караганда абдан арзан сатып алышат.

Малды жеткирип койсоңуз  аукциондо баасына келтирип сатып бере тургандар бар. Англиялык фермерлер жүн сатып алуу үчүн убара чегишпейт. Жүн сатуу боюнча эл аралык маркетинг борбору иштейт. Жалпысынан  өлкө боюнча он сегиз борбор бар, алар жүндүн сортун тон төрт-он беш сортко бөлушөт. Бирок борборлор жүндү сатуудан пайда көрүшпөйт, кызматы үчүн гана тиешелүү акысын алышат.

Азизбек КЕЛДИБЕКОВ, NazarNews.kg