Кыргызстандагы ички элиталык чыр-чатактар сырттагы атайын күчтөрдүн негизинде өтүп жатат. Коррупция менен күрөшүү шылтоосу менен аймактагы кырдаалды дестабилдештирүү аракети жүрүп жатат, деп билдирди Кыргызстандык саясат таануучу Игорь Шестаков ИА REGNUM агенттигине.

Эксперттин айтымында, Кыргызстанда бир аз басылгандан кийин «саясий күрөш кайрадан күчөдү».

«Элдер жергиликтүү кеңештерин шайлоого жана андан ары - 2021-жылдын күз айларына белгиленген парламенттик шайлоого даярданып жатышат. Митингдер борбор калаада жана аймактарда өтүп жатат. Нааразычылык акцияларынын санынын өсүшү салттуу көрүнүш, бул бийликтин күч менен алмашкан сайын байкалууда. Элдердин да, саясий топтордун да нааразычылыгы сыртка чыгып, көйгөйлөрдү чечүүгө жетишүүгө умтулуп жатышат», - деди ал.

Саясат таануучу митингчилердин негизги талаптарын санап өттү:

«Айрымдары курулуш үчүн акысыз жерлерге муктаж болушса, башкалары мамлекеттен жеңилдиктерге жана жардамга муктаж, дагы бирилери эмгек жамааттарындагы кадр маселелерин чечиши керек. Кылмыш ишине аралашкан туугандарын же жердештерин жактаган адамдар бар. Мына ушул темадагы эң ири митингдердин бири жакында Кыргызстандын түштүк борбору - Ош шаарында өттү. Шестаков акыркы митингге «катышуучулардын көптүгүнөн (кыргыз бажысынын төрагасынын экс-орун басары Райымбек Матраимовдун миңге жакын тарапкери) жана кырдаалдын айланасында болуп жаткан коомдогу талаш-тартыштардан» улам көңүл бурду.

«Райымбек Матраимов күнөөсүн мойнуна алып, атайын кызмат тарабынан келтирилген зыяндын ордун толтурду, бирок ал башка кландардын өкүлдөрүнүн бири эмес, маалыматтык чабуулдарга жана сырттан кысым жасоого тийиштүү органдардан эмес, тескерисинче айрым бейөкмөт уюмдар жана маалымат каражаттары» деди эксперт.

Маектеш Кыргызстанда көмүскө экономиканын бар экендиги «жашыруун эмес» экендигин эске салды.

«Ушундан улам, өлкөнүн ондогон ири кландары байып кетишти, бирок алардын бирөөсүнүн гана өкүлүн «кылмышкер теке» кылууга аракет кылып жатышат. Ушунун негизинде азыркы процесстер мыйзамдуулукту калыбына келтирүү аракети эмес, тескерисинче, Кыргызстандын кландарынын ортосундагы көшөгө артындагы жигердүү күрөштүн көрүнүшү деп эсептейм», - деди ал.

Эксперт «ал Кыргызстандын президенти Садыр Жапаровдун коррупцияга каршы күрөшүү жана акыркы жылдары мамлекеттин абалы үчүн жооптуу адамдардын баардыгын жазалоо боюнча убадасын кубаттайт, бул жакшы максаттар» деп белгиледи.

«Бирок, эмнеге убадалардын аткарылышы ушунчалык бир тараптуу болуп жатат? Акыркы төрт жылда саясатчылар, маалымат каражаттары жана коомчулук аткезчилик жүк менен байланыштырган Дача-Суудагы авиакырсыктын күнөөкөрлөрү дагы деле болсо жазасын ала элек. Алар Бишкек жылуулук электр борборун реконструкциялоого байланыштуу чуулгандуу насыяны экс-президент Алмазбек Атамбаевдин чөйрөсү жасаган эрдикке айлантууга аракет кылып жатышат. Энергетика, билим берүү, медицина, илим тармагындагы ири өлчөмдөгү уурулук жөнүндө дээрлик эч нерсе айтылбайт», - деди Шестаков.

Анын пикири боюнча, жалпыга маалымдоо каражаттарынын жана бийликтин көңүлүн белгилүү бир адамга топтоо, аны «№1 душман «кылып дайындоо аракеттери таң калыштуу көрүнөт, айрыкча, бул сырттан активдүү кийлигишүүнүн фонунда болуп жатат.

«Дипломаттардын, ошондой эле Батыш тарабынан каржыланган түзүмдөрдүн кийлигишүүсү тышкы оюнчулар өлкөдөгү саясий процесстерди өз максаттары үчүн колдонуп жаткандыгына күбө. Мен АКШнын ишмердүүлүгү жана ага байланыштуу бейөкмөт уюмдардын, медиа жана блогерлердин тармагы жөнүндө айтып жатам», - деп баса белгиледи саясат таануучу.

«Кыргызстандагы ички элиталык чыр-чатак сыртынан аң-сезимдүү жана максаттуу түрдө кызып жатат», - деп эсептейт.

«Коррупция менен күрөшүү шылтоосу менен кырдаалды туруксуздаштыруу аракети жүрүп жатат. Келечекте чуулгандуу окуялар Кыргызстанды эле эмес, коңшу Казакстанды дагы камтышы керек. Ошол эле учурда, аймакта кытайларга каршы сезимдерди күчөтүү үчүн «КЭРдеги уйгурларды геноцидге салуу», темасын колдонуп, биринчи аракеттен алыс дагы бир аракет бар, - деп түшүндүрдү талдоочу.

Шестаков «эки учурда тең таасир инструменттери АКШ тарабынан каржыланган жалпыга маалымдоо каражаттары жана өкмөттүк эмес уюмдар», - деп билдирди.

«Учурдагы процесстер Кыргызстандын, Казакстандын коомчулугунун бөлүнүп-жарылышына жана Кытай менен Россия үчүн маанилүү региондогу кырдаалды андан ары төмөндөтүшү мүмкүн. Борбор Азиядагы дестабилизация кандай гана жол менен болбосун Кытай менен Россиянын жашоосун татаалдаштырууну көздөгөн АКШнын колунда ойнойт», - деп жыйынтыктады саясат таануучу.

Булак: NazarNews.kg