Өзбекстан Республикасынын президенти Шавкат Мирзиёев 16-декабрда мамлекеттик сапар менен Корея Республикасына барып келди.

Сеул шаарынын аэропортунда мамлекет башчыны салтанаттуу тосуп алуу аземи болду. Жогорку даражалуу меймандын урматына ардактуу караул тизилип, артиллериялык салют атылды.

Учактын алдынан өзбек лидерин Түштүк Кореянын вице-премьер-министри Хонг Нам Ки жана башка расмий адамдар тосуп алышты.

Саммиттин негизги иш-чаралары – эки тараптуу жолугушуулар жана сүйлөшүүлөр жума күнү, 17-декабрда болуп өттү. Президент Шавкат Мирзиёев 17-декабрда Сеулдагы Улуттук көрүстөнгө барып, маркумдардын элесине таазим кылды.

Бул жерде Кореянын көз карандысыздыгы үчүн күрөшкөн жана согуштарда курман болгон адамдар, өлкөнүн өнүгүшүнө зор салым кошкон мамлекеттик жана коомдук ишмерлер коюлган. Ошондон улам аны ыйык жай катары аздектеп келишет. Чет элдик лидерлердин келиши – корей элине болгон урмат-сыйдын көрүнүшү болуп эсептелинет.

Шавкат Мирзиёев жубайынын коштоосунда көрүстөндөгү эстеликке гүлчамбар коюп, эстелик жазуу калтырды. Бул жазуу комплекстүү музейде сакталган. Мамлекет башчысы ардактуу коноктор китебине да кол койду.

17-декабрда Корея Республикасынын президентинин Сеул шаарындагы Чонг Ва Де резиденциясында Өзбекстан Республикасынын президентин расмий тосуп алуу аземи болуп өттү.

Жогорку даражалуу меймандын жана анын жубайынын урматына ардактуу караул тизилди. Эки өлкөнүн мамлекеттик гимндери жаңырды. Тонги таза өлкөсүнүн байыркы тарыхы жана жаркын заманбаптыгы салтанаттуу аземде чагылдырылды.

Андан соң мамлекет башчылары эки өлкөнүн расмий делегацияларынын катышуусунда сүйлөшүү өткөрүштү. Жогорку даражалуу мейманды жылуу кабыл алып, Корея Республикасынын президенти Сеул Ташкен менен бардык тармактарда кызматташууну мындан ары өнүктүрүүгө чоң маани берээрин баса белгиледи.

- Урматтуу Шавкат Мирзиёев, урматтуу бир тууганымды куттуктайм. Сеулга кош келиңиз. Ушул жылдын январь айындагы жолугушуубуз жакшы эсимде. Бул сүйлөшүү менин быйылкы жогорку деңгээлдеги биринчи жолугушуум болду. Бүгүн биз жыл аягында сиздер менен бетме-бет жолугушуп отурабыз. Менин дипломатиялык миссиям сиз менен башталып, сиз менен аяктап жатканына өзгөчө кубанычтамын. Корея менен Өзбекстан өзгөчө стратегиялык өнөктөш. Биргелешкен аракеттер менен айыл чарба шаймандарын жана электр машиналарын чыгарууда, өнөр жай ишканаларын курууда ар түрдүү долбоорлор ишке ашырылып жатат. Сиздин сапарыңызда бир катар маанилүү документтерге кол коюлат. Биз Өзбекстан менен климаттын глобалдык өзгөрүшүнө каршы күрөштө ийиндеш туруп, МКТ жана электромобилдерди өндүрүү сыяктуу келечектүү багыттарда кызматташууну өнүктүрүүгө даярбыз. Келерки жылы биз дипломатиялык мамилелердин түзүлгөнүнүн 30 жылдыгын белгилейбиз. Жаңы жылда бакубатчылыктын жаңы барагын чогуу ачабыз деп ишенем, - деди Мун Чжэ Ин.

Президент Шавкат Мирзиёев чакыруу үчүн ыраазычылык билдирип, ачыктык жана өз ара ишеним өлкөлөр ортосундагы мамилелерди өнүктүрүү үчүн бекем пайдубал экенин белгиледи.

- Сиз менен таанышканыма абдан кубанычтамын. Мени мамлекеттик визит менен кооз Кореяга чакырганыңыз үчүн жана ар дайымкыдай жылуу меймандостугуңуз үчүн рахмат. Азыр аба ырайы суук болгону менен, корей боордошторубуздун жүрөгү кайнап турат. Биз сиздердин  өлкөгө ​​жана корей элине өзгөчө чын ыклас менен карайбыз. Биздин менталитетибиз, салтыбыз, руханий баалуулуктарыбыз окшош. Сиздин “жаңы саясатыңыз” өлкөңүздүн жогорку технологиялар, санариптештирүү, инновациялар жана “жашыл” өнүгүү чөйрөсүндөгү лидерлигин бекемдөөгө, таланттуу корей элинин улуу интеллектуалдык потенциалын ишке ашырууга кызмат кылды, – деди Өзбекстандын президенти.

15 жылдан бери биздин өлкөлөр стратегиялык өнөктөш болуп келген. Шавкат Мирзиёев менен Мун Чжэ Индин достугу жана саясий эрки өзбек-корей кызматташтыгына жаңы дем берүүгө күчтүү түрткү болду.

Өзбек лидери мезгилдин өзү узак мөөнөттүү практикалык өнөктөштүктүн артыкчылыктарын карап чыгууну талап кылаарын баса белгиледи. Эки өлкөнүн кызматташтыгы бүгүнкү күндөгү дүйнөлүк экономиканын коркунучтарына толук жооп бериши керек.

Корея Республикасы Өзбекстандын негизги соода-экономикалык өнөктөштөрүнүн бири болуп саналат. Кийинки жылдарда биржалардын жана биргелешкен ишканалардын саны эки эсеге жакын көбөйгөн. Пандемиянын кесепеттерине карабастан, көп тараптуу мамилелер ырааттуу өнүгүп жатат.

Өзбекстан менен Корея эркин соода келишимин түзүүдө бир топ ийгиликтерге жетишти. Жолугушууда келерки жылы бул документке кол коюу соода жүгүртүүнү көбөйтүүгө жана тең салмактоого мүмкүнчүлүк түзөөрүнө ишеним айтылды.

Өзбекстанга келген кореялык инвестициянын көлөмү 7 миллиард доллардан ашты. Быйыл 320 миллион доллар же 2020-жылга салыштырмалуу 20 пайызга көп өздөштүрүлгөн. Бул каражаттардын эсебинен химия, нефтехимия, текстиль, курулуш жана айыл чарба тармактарында биргелешкен долбоорлор ишке ашырылууда.

Кореянын Эксимбанкы жана Экономикалык өнүгүү жана кызматташтык фонду (EDCF) менен узак мөөнөттүү жемиштүү кызматташуу өзгөчө көңүл бурууга арзыйт. Маселен, бул фонддун алкагында каржылоонун көлөмү 1 миллиард долларга жетти. Өзбекстанда 2023-жылга чейин жаңы долбоорлорду ишке ашырууга олуттуу каражат бөлүнгөн.

Корея Эл аралык Кызматташтык Агенттиги (KOICA) менен жемиштүү өнөктөштүк дагы кеңейүүдө. Ошондой эле мамлекет башчыларынын жемиштүү сүйлөшүүлөрүнөн кийин эки тараптуу документтерге кол коюу аземи болду.

Президент Шавкат Мирзиёев менен президент Мун Чжэ Ин Өзбекстан Республикасы менен Корея Республикасынын ортосундагы өзгөчө стратегиялык өнөктөштүктү тереңдетүү боюнча биргелешкен билдирүүнү кабыл алышты.

Документ өз ара пайдалуу кызматташтыкты ар тараптуу өнүктүрүүгө, дипломатиялык мамилелердин орнотулганынын 30 жылдыгын кеңири белгилөөгө, эки элдин ортосундагы достук мамилелерди чыңдоого багытталган. Санариптештирүү, жашыл экономика жана күчтүү социалдык саясат өзүнчө стратегиялык өнөктөштүк үчүн үч негизги багыт катары аныкталган.

Эки лидер саламаттыкты сактоо боюнча өкмөттөр аралык макулдашууга, Кореянын Эл аралык кызматташтык агенттиги менен 2022-2024-жылдарга кызматташуу программасына, Тышкы иштер министрликтеринин 2022-2024-жылдарга кызматташуу программасына, ошондой эле энергетика тармагында кызматташуу, «акылдуу шаарлар».. Экономикалык өнүктүрүү фонду аркылуу сейрек кездешүүчү металлдарды, жезди жана алардын эритмелерин каржылоо боюнча меморандумдарга кол коюлду.

Тараптар ошондой эле Экономикалык өнүктүрүү фонду менен биргеликте маалымат технологиялары, «акылдуу» айыл чарбасы жана медициналык жабдууларды жеткирүү боюнча меморандумдарга кол коюшту.

Өзбекстан Республикасынын Президенти Шавкат Мирзиёев Сеулда Корея Республикасынын алдыңкы компанияларынын жана каржы институттарынын жетекчилери менен жолугушту.

Иш-чарага Корея Республикасынын соода, өнөр жай жана энергетика министри Мун Син Ук, Кореянын Эл аралык соода ассоциациясынын төрагасы Кристофер Ку, Кореянын Эксимбанкы, Кореянын Эл аралык кызматташтык агенттиги (KOICA), SK Ecoplant, Posco, Samsung, SK Nexilis, Leaders of Youngone, KIA Motors, K-water, KT-Net жана башка көптөгөн компаниялар катышты.

- Өлкөбүздө башталган өзгөрүүлөр кайра артка кайтарылбайт. Өзбекстандын жаңы стратегиясында биздин өлкөдө ишкерлер үчүн эң ыңгайлуу шарттарды түзүү, чет элдик бизнести кеңейтүү боюнча иштерди улантуу каралган. Биз Өзбекстандын ишенимдүү досу жана өзгөчө стратегиялык өнөктөшү болгон Корея Республикасы менен туруктуу, ишенимге негизделген жана тез өнүгүп жаткан кызматташтыкты жогору баалайбыз, - деди Шавкат Мирзиёев.

Эки өлкөнүн ортосунда системалуу карым-катнаштар түзүлүп, анын ичинде соода-экономикалык жана инвестициялык чөйрөлөр түзүлгөн. Атайын жумушчу топ иштеп жатат. Өзбекстандын Инвестициялар жана тышкы соода министрлигинде Корея Республикасы менен эки тараптуу кызматташтыкты өнүктүрүү үчүн жооптуу атайын бөлүм түзүлдү.

Мына ушундай көңүл буруунун жана системалуу иштердин натыйжасында эки өлкөнүн мамилеси болуп көрбөгөндөй деңгээлге жетти. Товар жүгүртүү эки эсеге өсүп, 2,2 миллиард долларды түздү. Өзбекстандын экономикасына Кореянын түз инвестициясынын көлөмү 7 миллиард доллардан ашты. Кийинки беш жылдын ичинде биздин өлкөдө корей капиталынын катышуусу менен ишканалардын саны эки эсе көбөйгөн. Бүгүнкү күндө алардын саны миңден ашты. Өзбекстанда кореялык компаниялар менен биргеликте 9 миллиард доллардан ашык 52 инвестициялык долбоор ишке ашырылууда.

Мамлекет башчысы кореялык компанияларды биргелешип жаңы, масштабдуу демилгелерди иштеп чыгууга чакырды.

Түштүк Кореянын бизнес-коомчулугунун өкүлдөрү Өзбекстанда активдүү ишкердик үчүн түзүлгөн шарттарды жогору баалап, инвестициялык кызматташтыкты өнүктүрүүгө чоң кызыкдарлыгын билдиришти.

Жолугушууда кореялык компаниялар менен биргеликте санариптештирүү, санариптештирүү, «жашыл» энергетика, машина куруу, айыл чарба, текстиль, фармацевтика, геология жана башка көптөгөн тармактарда 5 миллиард доллардан ашык 40 жаңы долбоорду ишке ашыруу маселелери талкууланды.

Президент пландарды бекитип, жетекчилерге так мөөнөттөрү бар жол картасын иштеп чыгууну жана кабыл алууну тапшырды.

- Биздин негизги максатыбыз - Корея бизнесинин Өзбекстанда ыңгайлуу шартта иштешине шарт түзүү, - деди Шавкат Мирзиёев.

Президент кореялык компаниялардын жетекчилерин Өзбекстанга келип, ал жактагы чет элдик инвесторлор үчүн түзүлгөн ыңгайлуу шарттардан пайдаланууга чакырды.

Чет элдик сапарларда мындай жолугушууларды өткөрүү жакшы салтка айланды. Тактап айтканда, Өзбекстандын президентинин 2017-жылы Корея Республикасына болгон мамлекеттик сапарынын алкагында ири бизнес-форум өткөн. 2019-жылы мамлекет башчылары Ташкентте биргелешкен бизнес-форумга катышкан. Бул иш-чаралардын натыйжасында ишкерлердин ортосундагы ишеним артып, соода-экономикалык жана инвестициялык өнөктөштүк күч алды. Өлкөнүн экономикасынын бардык тармактарында рыноктук механизмдерди киргизүү боюнча олуттуу реформалар жүргүзүлүп жаткандыгы да кызматташтыктын кеңейишине шарт түзөт. Биргелешкен бизнеске тоскоолдуктар жоюлду.

Ошентип Өзбекстандын президентинин Корея Республикасына мамлекеттик сапары аяктап, мамлекет башчысы Ташкентке жөнөп кетти.

Булак: NazarNews.kg