Ушул күндөр аралыгында Кытай Эл Республикасынын Пекин жана Шинжаң шаарларында «China Closer» медиа-туру өтүп жатат.

Кезектеги сапар Хами шаарындагы туз эритмеси менен иштеген күн жылуулук электр станциясы болду.

Нао Маоху шаарчасында (Игу уезди, Хами шаары, Синьцзян) курулуп жаткан туз эритмеси менен иштеген мунара тибиндеги күн жылуулук электр станциясы — Кытайдагы биринчи демонстрациялык CSP (күн жылуулук энергиясы) долбоорлорунун бири жана Синьцзяндагы биринчи мунаралык CSP станциясы болуп саналат. Долбоордун жалпы инвестиция көлөмү болжол менен 1,64 миллиард юаньга жетип, 6600 акр жерди ээлейт. Электр станциянын кубаттуулугу 50 мегаваттты түзөт.

Бул долбоор негизинен 14 500 айнектен турган варан формасындагы беш бурчтуу гелиостаттан, жылуулукту топтоочу системадан, жылуулукту сактап жана алмаштырчу жабдуулардан, турбогенератордук комплекстен жана көмөкчү түзүмдөрдөн турат.

Станция таза, туруктуу жана жогорку сапаттагы электр энергиясын электр тармагына берет. Бул жыл сайын 61 900 тонна көмүрдү үнөмдөөгө жана болжол менен 154 800 тонна көмүр кычкыл газын (парник эффектисин пайда кылуучу затты) азайтууга шарт түзөт.

Долбоор шамал энергиясы жана күн нурунан түз электр алуучу башка долбоорлор менен интеграцияланып, Хами шаарында ар кандай булагы бар энергетикалык база түзүлгөн. Бул таза энергия менен үзгүлтүксүз камсыздап гана тим болбостон, күн энергиясы тармагын жергиликтүү деңгээлде өнүктүрүүгө өбөлгө түзүп, башка тармактардын да экономикасын илгерилетүүгө чоң салым кошот.

Хами шаарындагы туз эритмеси менен иштеген күн электростанциясы – жаңычыл энергия булактарынын үлгүсү, деп айтса болот. 

CLP Hami Solar Thermal Power Generation Co., Ltd компаниясынын доценти, башкы инженердин орун басары Ван Чао түшүндүргөн күн энергиясын өндүрүү принцибине ылайык, Синьцзяндагы Хами шаарында туз эритмеси негизинде иштеген 50 мегаватттык күн жылуулук электростанциясы курулган. Бул станция Иу уездиндеги Нао Маоху шаарчасында жайгашып, жалпы аянты 6600 акрды түзөт. Борбордук мунаранын бийиктиги 220 метрге жетип, анын тегерегине 14 500дөн ашык гелиостат жайгаштырылган. Ар бир гелиостат 48,5 чарчы метр аянтты ээлейт.

Бул станция күндүн нурун чагылдырып, борбордук мунарага багыттоо аркылуу жылуулук топтойт. Ал жылуулук кийин электр энергиясына айландырылат. Бул технология жаңылануучу энергия булактарын колдонууда заманбап жана экологиялык жактан таза ыкма болуп эсептелет.

Белгилей кетсек, станция тууралуу маалыматты CLP Hami Solar Thermal Power Generation Co., Ltd компаниясынын башкы инженеринин орун басары Ван Чао билдирди.

Нанцзянь-Хамидеги мунара тибиндеги 50 МВттык CSP (Күн жылуулук электр станциясы) долбоору

Кытайдын Синьцзян аймагындагы Хами шаарында жайгашкан Нанцзянь аймагында курулган мунара тибиндеги 50 мегаватттык CSP күн электр станциясы – өлкөдөгү демонстрациялык долбоорлордун алгачкы сериясынын бири болуп эсептелет. Ошондой эле бул – Синьцзянда курулуп бүткөн жана ишке киргизилген алгачкы мунаралык CSP күн электр станциясы. Долбоор Игу уездиндеги Нао Маоху шаарчасында жайгашып, жалпы 6600 акр аянтты ээлейт. Жалпы инвестиция көлөмү 1,64 миллиард юанга жетет, ал эми орнотулган кубаттуулугу – 50 МВт.

Долбоор төмөнкү негизги бөлүктөрдөн турат: жылуулукту чогултуучу конденсатордук система, жылуулукту сактоо жана алмашуу тутуму, буу турбинасы менен генератордук бөлүк жана башка жардамчы жабдуулар. Концентрация жана күн нурун чогултуу тутуму 14 500 даана беш бурчтуу, заманбап “варан” тибиндеги гелиостаттардан турат. Бул дүйнөдөгү эң алдыдагы технологиялардын бири болуп саналат. Бул гелиостаттар күндү көзөмөлдөп, анын нурун 220 метр бийиктиктеги мунаранын чокусунда жайгашкан жылуулукту сиңирүүчү жабдууга багытташат.

Мында айланма туз болжол менен 300°Cден 560°Cге чейин ысып, жылуулук алмаштыргыч аркылуу суу менен буулануу процесси жүрөт. Жогорку температурадагы жана басымдагы суу буусу турбинаны айлантып, электр энергиясын өндүрөт. Күндүз күн тийип турган учурда ашыкча жылуулук топтолот, ал эми түнкүсүн туз бөлүп чыккан жылуулук аркылуу электр энергиясын 24 саат бою тынымсыз өндүрүү мүмкүнчүлүгү камсыздалат.

Курулуш иштери 2017-жылдын 19-октябрында башталып, алгачкы электр энергиясы тармакка 2019-жылдын 29-декабрында берилген. 2021-жылдын 18-июнунда үзгүлтүксүз электр берүү башталып, 5-сентябрда станция толук кубаттуулукта иштей баштаган. 27-сентябрда 240 саат токтобой иштеп, улуттук талаптарга жооп берет. 2021-жылдын 15-ноябрында мамлекеттик кабыл алуу ийгиликтүү өтүп, 2022-жылдын апрелинде расмий түрдө ишке киргизилген.

Долбоор аяктагандан кийин жылына болжол менен 198,3 миллион кВт/саат электр энергиясы өндүрүлөт. Бул станция жыл сайын 61 900 тонна көмүр үнөмдөп, атмосферага бөлүнүүчү көмүр кычкыл газынын көлөмүн 154 800 тоннага чейин азайтат. Долбоор шамал жана фотоэлектр энергиясы менен биргелешип иштеп, Хаминин таза энергетикалык базасына айланып, аймактын экономикалык өсүшүнө жана жергиликтүү өнөр жайдын өнүгүшүнө чоң салым кошот.

Эске сала кетсек, 2025-жылдын 12–23-июну аралыгында Кытай Эл Республикасынын Пекин жана Шинжаң шаарларында «China Closer» медиа-туру өтүп жатат. 

Медиа-турдун максаты — Кытайдын аймактык өнүгүүсүн, маданиятын жана жаңы технологиялык жетишкендиктерин эл аралык журналисттерге жана медиа өкүлдөрүнө таанытуу.

Иш-чаранын уюштуруучусу - CCTV (CCTV+) видеомаалымат агенттигинин президенти, башкы директору жана башкы редактору Гао Вэй.

Аталган иш- чарага Кыргызстан, Өзбекстан, Казакстан, Тажикстан, Пакистан, Гана, Африка, Эфиопия, Мьянма, Лаос, Мазамбик, Сауд Арабия, Ирак ж.б. өлкөлөрдүн медиа өкүлдөрү катышууда. Ага Кыргызстандан NazarNews маалымат агенттигинин башкы редактору Гүлжан Шерипбаева чакырылган.