Кыял адамзатты ар дайым тынчсыздандырып келген, айрыкча пайгамбарлык түштөр. Ошондой эле, алар тез арада өлүм болоорун алдын ала айтышкан болсо, анда алар өзгөчө коркунучтуу нерсени көрүшкөн.

Адатта, мистика, көзү ачыктар түш менен алектенип келишкен. ХХ кылымдын башында психиатр Зигмунд Фрейд биздин уйкуга болгон көз карашыбызды тескери буруп, түштөрдү психоанализдин негизи кылып койду. Бирок бул окутуу деген эмне - илим же искусство, деп ушул күнгө чейин талашып келишет. Бирок пайгамбарлык түштөрдү илимпоздор бир нече жыл мурун изилдей баштагандыгы менен талашууга болбойт. Батыштагы илимий медициналык журналдарда, өлүмдүн алдында адамдарда пайда болгон түштөр жөнүндө көптөгөн изилдөөлөр бар. Жада калса медициналык түшүнүк бар болчу - "жашоонун аягындагы кыялдар жана көрүнүштөр" (Жашоонун аягындагы кыялдар жана көрүнүштөр).

Аларды 10дон 9у көрөт

Ушул сыяктуу эң белгилүү изилдөө Америкада бир жарым жыл бою хоспистердеги бейтаптар менен байланышта болгон америкалык илимпоздор тарабынан жүргүзүлгөн. 66 адам менен 453 маектешүү жүргүзүлдү. Эл арасында пайгамбарлык деп эсептелген түштөр, башкача айтканда, кээ бир окуяларды алдын ала айтуу, ар бир 10 респонденттин ичинен 9у көргөн жана бул абдан чоң көрсөткүч. Алар эмнени көрүшкөн?

Клиникалык өлүмдү башынан кечирген адамдардын түштөрүнүн сүрөттөөлөрү белгилүү. Алар көп учурда туннелдеги учуу, жарыкка чыгуу менен бүтөт. Бул учуу адатта жашоодон өлүмгө өтүү катары кабыл алынат. Хоспис бейтаптарынын түштөрүнүн сүрөттөөлөрүндө туннелдер жок. Бирок алардын 59% түшүндө бир жакка барыш керек деген ойдо болушкан. Айрымдары чемодандарын ороп, барууга даярданып жатышса, башкалары буга чейин бир жакка көчүп кетишкен (бирок сапардын аяктаган жерин түшүнө алышкан эмес), ал эми кимдир бирөө учак менен учуп кетишкен же поезд менен жүргөн, көбүнчө буга чейин өлгөн адамдардын арасында жүргөн.

Бирок, мындай түштөрдүн көпчүлүк учурлары (72% учурларда) буга чейин каза болгон туугандары же достору менен жолугушуу болуп саналат. Мындай түштөр улам-улам көбөйө берди, аларды көргөн адам өлүмгө жакыныраак болуп калды. Бул түштөр тынчсызданууну, коркууну же кыжырданууну жараткан жок. Аларга болгону ата-энелер, чоң ата, чоң энелер, эже-сиңдилер жана бир туугандар жылуу сөздөрүн айтышты. Аларды көргөн бейтаптар көп учурда бактылуу балалыкка кайтып келишкен. Бирок айыккыс ооруга чалдыккан балдар үй жаныбарларын кыялданып, алар менен үйдө адаттагыдай эле ойношкон.

Жашоодо болгон күчтүү окуялар өлүм алдында 28% байкалган. Жоокер мурунку түшүндө кайрадан катышуучу болгон Нормандияга конууну башынан өткөрдү. Каза болгондор анын жанында болушкан, белгисиз жоокер ага кийинки жумада ал жакка келебиз деп айткан. Дагы бир бейтап бейсбол таягы жана кол кап менен үйдөн чуркап чыккан балалык кезиндеги эң жакын досу жөнүндө кыялданып - алар бул спортту абдан жакшы көрүшөт.

Окумуштуулар мындай түштөр айыкпас дартка чалдыккан адамда бейпилдик жана сооронуч сезимин жаратып, хоспис бейтаптарын жакындап келе жаткан өлүм менен жараштырып, белгилүү бир психотерапиялык натыйжа бергенин белгилешкен.

 "Мындай түштөр өлүмгө даярданып жаткан адамдардын арасында белгилүү" дейт психоэндокринолог, Россиянын Диабет Ассоциациясынын президенти Михаил Богомолов. - Фрейд түштөр - бул биздин аң-сезимибиз менен күнүмдүк аффекттерди - стресстерди, тажрыйбаларды, психотравмаларды иштеп чыгуу деп жазган. Өлөр алдында жаткан адамдардын түштөрү да алардын аң-сезиминин туундулары. Кызыгы, ушул сыяктуу кыялдар көркөм адабиятта дагы кездешет. 1915-жылы Джек Лондон "Жылдыздуу саякатчы" романын жазган, анын каарманы өлүм жазасына тартылат жана аны күтүп жатып ушундай кыялдарды көрөт. Белгилүү болгондой, жазуучу бул китепти жазардан мурун түрмөлөргө барып, ал жерде өлүм жазасына кесилген жана өлүм жазасын күтүп жаткан чыныгы кылмышкерлер менен баарлашкан."

Пайгамбарлык көрүнүштөр

Дагы бир факт кызыктуу: бул түштөр кадимки кыялдардан жаркыроосу менен айырмаланат. Окумуштуулардын айтымында, респонденттердин 99% ы аларды чындык катары кабыл алышкан, алар ушунчалык катуу окуяларга туш болушкан, дагы бир өзгөчөлүгү: изилдөө катышуучуларынын 45% ы аларды терең уйку учурунда көрүшкөн. 16% үчүн, алар ойгонуу учурунда болгон. Жана 39%, алар ойгоно башташкан жана адам уктай албай калганда, көрүнүшкө окшош нерсеге өтүп кетишкен. Ушундан улам, кээ бир дарыгерлер мындай изилдөөлөргө ишенбөөчүлүк көрсөтүп, бул түш эмес, бейтаптарга берилген күчтүү дары-дармектердин айынан жасалган делирий деп божомолдошот.

Булак: NazarNews.kg