Казакстандын президентинин Пекинге расмий сапарынын экинчи күнү “Бир алкак-бир жол” III эл аралык кызматташтык форумунун ачылыш аземине катышуу менен башталды.

Мамлекет башчысы Кытай Эл Республикасынын Төрагасы Си Цзиньпинге салттуу меймандостугу жана форумду мыкты уюштургандыгы үчүн ыраазычылык билдирди.

Касым-Жомарт Токаев өз сөзүндө Кытайдын глобалдык коопсуздукту камсыздоодогу чечүүчү ролуна көңүл буруп, аны экономикалык жана технологиялык өнүгүүнүн локомотиви катары белгиледи.

— Азыркы геосаясий кырдаалда “Бир алкак, бир жол” демилгеси зарыл эл аралык долбоор жана кызматташуунун чоң аянтчасы болуп калды. Бул долбоор Кытайдын экономикалык күчүн жана дүйнөлүк деңгээлдеги жаңы этаптарды багынтууга умтулуусун чагылдырат. Мындан он жыл мурун Казакстанда биринчи жолу сиз “Бир алкак - бир жол” узак мөөнөттүү демилгесин сунуштап, анын негизги кыймылдаткыч күчү болуп калдыңыз. Мунун чоң символикалык мааниси бар. Бул маанилүү мааракени белгилөө менен бүгүн биз сиздердин демилгеңиздер өзүнүн зарылдыгын көрсөтүп, дүйнөлүк коомчулук тарабынан таанылган дүйнөлүк масштабдагы чоң долбоорго айланды деп ишенимдүү айта алабыз, - деди президент Токаев.

Мамлекет башчысы «Бир алкак, бир жол» долбоору теңдешсиз жана масштабдуу эл аралык кызматташтык үчүн кубаттуу аянтча болуп калганын баса белгиледи.

— Бул долбоордун катышуучу мамлекеттеринин демилгелеринин аркасында Азиянын, Европанын жана Африканын 150дөн ашык өлкөлөрү тармактык темир жолдордун тармагы, жогорку ылдамдыктагы автомагистралдар жана деңиз жолдору аркылуу байланышкан. Бул долбоор тездик менен өзгөрүп жаткан дүйнөлүк экономикада заманбап замандын эң татаал чакырыктарына натыйжалуу туруштук бере алат жана биздин мамлекеттер үчүн жалпы жыргалчылыкка айланды, - деди Касым-Жомарт Токаев.

Ошону менен бирге мамлекет башчы бул демилге өлкөлөр ортосундагы маданий-гуманитардык алакаларды өнүктүрүүгө, жакшы коңшулук мамилелерди, достукту жана өз ара түшүнүшүүнү чыңдоого зор салым кошуп жатканын баса белгиледи.

-“Бир алкак, бир жол” Улуу Жибек жолунун кайра жаралуусуна жаңы дем берди десек аша чапкандык эмес. Демек, Кытайдын бул демилгеси 21-кылымдын мега долбоору болуп саналат. Бул адилеттүү баа, деди президент.

 — Мамлекет башчысы Казакстандын жетишкендиктери тууралуу да айтты. Ошол эле учурда Президенттин айтымында, Евразиянын чок ортосунда жайгашкан өлкөбүз Түндүк менен Түштүктү, Батыш менен Чыгышты бириктирип, демилгени ишке ашырууда өзгөчө роль ойнойт. Анын айтымында, Кытай менен жалпы чек арасы бар, аймагы чоң, деңизге чыга албаган өлкө катары Казакстан эл аралык маанидеги транспорттук-логистикалык хаб болуу үчүн бардык күч-аракетин жумшоодо.

— Бүгүнкү күндө Кытайдан Европага жер үстүндөгү транзиттик транспорттун дээрлик 85 пайызы Казакстандын аймагы аркылуу өтөт. Акыркы 15 жылда биз бул максаттарга 35 миллиард доллардан ашык каражат бөлүп, транспорт жана транзиттик тармакты өнүктүрүүгө басым жасадык. Ляньюньгандагы казак-кытай логистикалык борбору, «Хоргос» кургак порту, Батыш Европа-Батыш Кытай транзиттик автожолу, Кытайдан Иранга темир жол коридору сыяктуу ири инфраструктуралык долбоорлор ишке кирди. Биз муну менен эле токтоп калбайбыз, - деди Касым-Жомарт Токаев.

Казакстандын президенти үч жылдын ичинде 1300 чакырым жаңы темир жол куруу, Кытай менен чек арадагы үчүнчү темир жол өткөөл пунктун ачуу, «Бахты» жана «Калжат» жаңы кургак портторун куруу боюнча пландары менен тааныштырды. Бул Казакстандын ири экономикалык долбоорлору Кытайдын глобалдык демилгелери менен айкалышканын ачык көрсөтүп турат.

— Өз сөзүндө мамлекет башчысы абдан чоң долбоордун – Транскаспий эл аралык транспорттук маршрутунун өзгөчө ролуна көңүл бурду. Бул жол Кытайды, Борбор Азияны жана Европаны бириктирген “Бир алкак, бир жол” демилгесинин кургактагы көпүрөсү болуп калышы мүмкүн. Ошону менен бирге ал жук ташуу убактысын эки эсе кыскартууга жана транспорттук чыгымдарды бир кыйла кыскартууга жардам берет.

— Казакстан менен Кытайдын ортосунда Транскаспий жолун өнүктүрүү боюнча эки өкмөттөр аралык келишимге кол коюлган. Бул келишимдер жакынкы келечекте олуттуу натыйжаларды берерине ишенем. Мен биздин күч-аракеттерибизди натыйжалуу координациялоо үчүн негизги стратегиялык порттордун, логистикалык борборлордун жана почта түйүндөрүнүн өнөктөштүк тармагын түзүүнү сунуштайм. Биз кемелерди жана контейнерлерди биргелешкен өндүрүштү ишке киргизүүгө да кызыкдарбыз. «Казакстан жүргүнчүлөрдү жана жүктөрдү үзгүлтүксүз ташууну камсыз кылган ишенимдүү аба көпүрөсү жана дүйнөнүн алдыңкы авиакомпаниялары үчүн ыңгайлуу порт болууга даяр», - деди Касым-Жомарт Токаев.

Мамлекет башчынын айтымында, жаңы глобалдык долбоор катары саналган “Санариптик Жибек жолу” демилгесинин алкагындагы өнөктөштүк көптөгөн мүмкүнчүлүктөргө жол ачат.

— Санариптик жана интеллектуалдык кызматташуунун жаңы моделин түзүү экономикабыздын инновациялык өнүгүүсүнө чоң салым кошот деп ишенем. «Бир алкак - бир жол» демилгесинин жаңы он жылдыгында Казакстан жалпы ийгиликтерге жетишүүгө ар тараптуу катышуусун улантат.

Урматтуу Төрага Си Цзиньпин, Сиздин акылман жетекчилигиңиз астында Кытай Эл Республикасы ар түрдүү элдердин жалпы тарыхый тагдыры концепциясынын негизинде Кытайдын жаңы доорун калыптандырууда чоң ийгиликтерге жетишээрине ишенем, - деп жыйынтыктады Касым-Жомарт Токаев.

Кошумчалай кетсек, форумда Кытайдын төрагасы Си Цзиньпин, Орусиянын президенти Владимир Путин, Индонезиянын президенти Жоко Видодо, Аргентинанын президенти Альберто Фернандес, Эфиопиянын премьер-министри Абий Ахмед, БУУнун баш катчысы Антониу Гутерреш сөз сүйлөштү.

Форумга 20дан ашык мамлекеттин башчылары, 130дан ашуун өлкөнүн жана эл аралык уюмдардын өкүлдөрү катышууда.

Булак: NazarNews.kg