Мамлекеттик тил жөнүндө жаңы мыйзам өлкөдөгү башка тилдердин абалына шек келтирбейт. Бул тууралуу бүгүн, 27-июлда маалымат жыйынында Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиянын төрагасы Каныбек Осмоналиев билдирди.

"1989-жылы Кыргыз ССРинде тарыхый чечим кабыл алынып, кыргыз тилине мамлекеттик тил макамы берилген. 1991-жылы эгемендүүлүк алгандан кийин мыйзамдын жаңы редакциясын кабыл ала албай калдык, ошентип эски мыйзам 34 жыл иштеди. Ал кандай иштегенин баарыбыз көрүп турабыз. Бирок мыйзамдын жаңы редакциясы ар кандай талкууларды жаратып, саясий максатты көздөгөн сыяктуу резонанстуу маектер жарыяланып жатат», - деди Осмоналиев.

Каныбек Осмоналиев жаңы мыйзам өлкөдөгү башка тилдердин абалына шек келтирбей турганын баса белгиледи. Ал Конституцияда белгиленген принциптерди бекемдейт: кыргыз тили мамлекеттик тил, аны колдонуунун тартиби Конституциялык мыйзам менен аныкталат. Орус тили расмий тил статусуна ээ жана бардык улуттардын өкүлдөрүнө эне тилин сактоо, үйрөнүү жана өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү укугу кепилденет.

«Мен жашоомдо көп нерсени көрдүм, бирок Кыргызстандагыдай орус тилине болгон толеранттуулукту көргөн эмесмин, азыр орус тилин урматтоо Кыргызстанда жана Белоруссияда гана бар деп айтышат, бирок бул жагынан Белоруссия бизден артта калган деп ойлойм. Конституциянын 13-беренесинин 2-пунктуна көңүл бургум келет, анткени орус тилинин айланасында көптөгөн божомолдор, соодалашуулар болуп жатат. Бул беренеге ылайык орус тили расмий статуска ээ. Бирок дагы эмнени көрсөтүү керек. Бул эрежени эки жолу жазыш керекпи? Башка өлкөлөрдө мындай эреже жок”, - деп кошумчалады ал.

Журналисттер Осмоналиевден орус тилдүү журналисттер үчүн расмий тилде комментарий берүүнү суранышты.

"Биз азыр талкуулап жаткан мыйзам конституциялык статуска ээ. Бул жерде негизинен артыкчылык логикага ылайык келген пункттарга берилет", - деген Осмоналиев түшүндүрмөлөрдү расмий тилде кайталады. 

Осмоналиевдин айтымында, мыйзамда бир нече жаңычылдыктар бар:

- Мамлекеттик тил шайлоо процессинде, референдумда, сот өндүрүшүндө, эл аралык келишимдерди даярдоодо, иш кагаздарын жүргүзүүдө жана ченемдик укуктук актыларды иштеп чыгууда, нотариалдык конторалардын жана башка уюмдардын ишинде, жарнак чыгарууда колдонулушу керек.

- Мамлекеттик жана мамлекеттик эмес аталыштар мамлекеттик тилде транслитерацияга ээ болууга тийиш. Алардын тартибин жана эрежелерин Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссия бекитиши керек.

- Менчигинин түрүнө карабастан телерадиоберүүлөрдүн мамлекеттик тилде 60%дан кем эмес болушу керек.

- Кыргыз тилиндеги Брайл шрифтинин стандарттары бекитилди.

- Мамлекеттик тилди билүүгө милдеттүү адамдардын тизмеси бекитилди: аларга мамлекеттик жана муниципалдык кызматкерлер, Жогорку Кеңештин жана жергиликтүү кеңештин депутаттары, Улуттук банктын кызматкерлери, күч түзүмдөрүнүн кызматкерлери, укук коргоо органдарынын, соттордун, прокурорлордун, нотариустардын, бардык денгээлдеги окуу жайларынын мугалимдери, илимий кызматкерлер, саламаттыкты сактоо уюмдарынын кызматкерлери кирет.

Булак: NazarNews.kg