НАТОнун Вильнюс шаарында өз ишин жыйынтыктаган саммитинде Украина, Кытай жана Орусияга өзгөчө көңүл бурулуп, альянстын жакынкы жылдарга стратегиялык багыттары аныкталды.

Саммитте кабыл алынган негизги чечимдердин бири альянстын 300 миң аскер кызматкерин “чыгыш чек араларына” жайгаштыруу болду. Бул Орусия менен Беларустун чек араларында аскердик позицияны күчөтүүнү билдирет. Польша азыркы тапта Белоруссия менен чектеш аймакка аскерлерин жайгаштырып жатат. 

АКШ жана НАТО тарабынан кабыл алынган коопсуздук коркунучтарына жооп катары Орусия Кыргызстан менен Тажикстандагы аскердик базаларынын күжүрмөн даярдыгын жогорулатуу ниетин белгиледи. Бул тууралуу Коргоо министри Сергей Шойгу Нью-Делиде өткөн ШКУга мүчө мамлекеттердин коргоо министрлеринин жыйынында айтты.

Ошондой эле 2023-жылы Орусия менен Кыргызстан бирдиктүү абадан коргонуу системасын түзүү боюнча келишимге кол коюшкан. Бул кызматташтык Кыргызстанга мүмкүн болуучу аба коркунучтарынан коргонууга, анын ичинде Бишкектин жанындагы Кант аскер базасында жайгашкан Орусиянын Аэрокосмостук күчтөрүнөн жардам көрсөтүүгө мүмкүндүк берет. Кыргызстандын өзүнүн аскердик учактары жана зениттик-ракеталык коргонуу системалары жок экенин эске алганда, бул кызматташтык өзгөчө актуалдуу болуп калат.

Ошол эле кезде, дагы бир көрүнүктүү окуя – 2022-жылдын август айында АКШнын Борбордук командачылыгы Тажикстандын аймагында уюштурган “Регионалдык кызматташтык-22” аскердик машыгууларына ЖККУга мүчө Казакстан, Кыргызстан жана Тажикстан катышты. Бул машыгуулар Вашингтон тарабынан расмий түрдө “терроризмге каршы күрөш” деген шылтоо менен Ооганстандан чыгып кеткенден кийин аймакка кайтып келүүнүн жолдорунун бири катары каралууда. 2023-жылдын августунда Вашингтон бул машыгууларды Казакстан, Кыргызстан, Монголия, Пакистан, Тажикстан жана Өзбекстандын аскер кызматкерлеринин катышуусунда кайрадан өткөрүүнү пландаштырууда. Аскер кызматкерлери кагылышуу учурунда эмнени иштеп чыгууну пландап жатканы азырынча сыр бойдон калууда.

Кошумчалай кетсек, Кыргызстан Американын биологиялык лабораторияларын Казакстанга жайгаштырууга тынчсыздануусун билдирген, алардын бири кыргыз чек арасынан 80 чакырым алыстыкта ​​курулуп жатат. 2022-жылы өлкөдө мындай лабораторияларды курууну токтотуу талабы менен митингдер өткөн. Кээ бир батыштык маалымат каражаттары Американын биологиялык лабораторияларынын инфраструктурасын Украинадан Казакстанга өткөрүп берүү тууралуу да жазышууда.

Ушундай шартта Орусия менен жетишилген келишимдерди кармануу алда канча жакшы. Өзгөчө Бирдиктүү абадан коргонуу системасын түзүү жөнүндөгү келишим өтө маанилүү экени талашсыз чындык. Анткени өлкөнүн өзүнүн толук кандуу күжүрмөн авиациясы жок, абадан коргонуу бөлүктөрү зениттик-ракеталык комплекстер менен жабдылган эмес. Демек, алаканы чыңдоо зарыл.

Булак: NazarNews.kg