Бүгүнкү күнү бийлик селкинчегин чалчактап тээп жаткандардын бири Оргалча. Жапаровдун таамай айтканы бар:  "Кимде ким менин же менин жакындарымдын атын сатып, мыйзамсыз иштерге барса жоопкерчиликке тартылат" деп бирок айтканы азырынча жыйынтык бере элек "Альянс" партиясы менен шайлоого катышып, аз жерден Жанар Акаевдин мандатын тартып алып коё жаздаган Токтобүбү Оргалча деген айым бар. Оргалчанын аты, Жанар Акаевдин ордун алам деп «Альянс» партиясынан сүргүсү келгенден баштап, эл оозуна алынган. Ал Жанар Акаев менен депутаттыкты талашканда «үлкөн» үй-бүлөнүн тиешеси бар деп чыккан. «Үлкөн» үй-бүлөнүн алы аны депутат кылууга жетпей койду, бирок базарда алып сатарлык кылууга сыртынан көзөмөлдүк кылганга жетет экен.

Көрүнгөн жерде президенттин жубайы менен жакын санаалаш экенин айтып, мыйзамды көзгө илбей, салык төлөбөй өзүм билемдик кылаары көптөн бери эле айтылып келе жатат. Мына Токтобүбү Оргалча Ош облусунун Кара-Суу районунун Жоош айыл аймагынын жайыт жерине ден соолукту чыңдоочу жай жана унаа токтоткон жай салам деп ижарага жер алып, бирок бажы терминал салып алган. Жайыт жерине туристтик максатта эс алуучу комплекс салууга гана уруксат берилет. Ошондой эле, салык арзан. Дал ушул жагдайды өз кызыкчылыгына пайдаланып, жайыт комитетин алдап 4,5 гектар жер алып, бүгүнкү күндө бажы терминалын куруп миллиондорду жасап жаткан учуру... 

Ынсапсызга кашык берсең беш ууртайт болуп, ошол салыгын дагы оңдуу төкпөй жашырып жүргөнү кандай? Азыркы кезде ачык булактарда Токтобүбү Оргалча айымга тиешелүү делген компаниялар 6 миллион сом салык карыз. Өкүнүчтүүсү, миң сомдук айып пулу үчүн жарандарды кыйнап, машинасын айып токтотуучу жайга киргизип, сыртка чыгууга бөгөт койгон бийлик, миллиондоп салык жашырып төкпөй карыз болгондорго чара көрбөй жатканы теңсиздик эмеспи? 

Мындай тандалма саясат жакшылыкка алып барбайт. Дегенибиз, буга дейре Шаршенбек Абдыкеримовдун арак чыгарган заводун салык төккөн эмес деп мамлекетке алып койгон бийликтин мыйзамы, эмнеге Токтобүбү Оргалчага келгенде иштебей калат? Ушундай өң карама, тандалма саясаттын баарын көрүп турган эл, бийликке ишенби? Албетте, жок.

«Альянс» партиясы боюнча «Түшпөс хан» Шайлдабекова башында турган БШК 2021-жылы 15-декабрда Жанар Акаевди мурунтуктап ордуна Оргалчаны депутат кылган. Мандат албай калган Акаев сотко кайрылган, сот анын талабын 21-декабрда канааттандырган. Анда депутаттык антты Жанар Акаев берип Оргалча «оргалып» калган. Кытайлык Оргалчанын депутат болушу «Көп чатактын башы, Көкөтөйдүн ашындай» болгону баратып, оомат Жанар Акаевге өткөн. Оргалча кытайдан келгенинеби кээ бирөөлөр уйгур дешет. Мыйзам боюнча башка улуттун өкүлү депутат болгонго тыюу салынбайт. Бирок Кытайдан келген башка улуттун өкүлү депутат болсо өөн учурайт. Себеби, Оргалча «уйгур, кытай, шпион» дегендер чыгышты. Буга жооп кылып Оргалча таятасы көлдүн Талды-Суусунан экени айтылып чыкты. Ошондуктан көлдүк мамлекеттик башчысына жакын деп да чыгышты. Барынан кызыгы еврейлер эне жагынан уруу сүрүштүрүп келишет. Оргалчанын эне тарабы кыргыз экенин өзү жазды,ал эми ата-теги ким, ал тууралуу кеп да кылган жок. Эмне үчүн ата-тегин жазбайт?

Кытайлык Оргалчанын Жанар Акаевдин ордуна депутат болушу чоң ызы-чууну жараткан. «Жаңы шыпыргы жаңыча шыпырат» мамлекет башчысы алмашкан соң Конституция да, Шайлоо кодекси да өзгөрүлгөн. Жаңы шайлоо кодекси боюнча гендердик саясатты туура колдонуп, аялзатына жол ачыш үчүн эркектердин жолу буулуп 4957 добуш топтогон Жанар Акаевдин ордуна 1286 добуш алган Кытайдан келген Токтобүбү Оргалча парламентке келе турган болгон. Бул тууралуу Шайлдабекованын көрсөтмөсү менен БШК мүчөсү Жылкыбаев жылмалап түшүндүргөн. Жанар Акаев учурунда экс-президент Алмазбек Атамбаевдин пресс-катчысы болгон. Атакесинин көңүлүнө төп болгон соң аны СДПК партиясы менен 2015-жылы парламентке депутат кылган. Арийне, депутат болор менен аны жетелеп келген Атамбаевге каршы чыгып экс-президенттик статусун алууга чоң салым кошкон. 2020-жылы ал Текебаевдин «Ата-Мекен» партиясына кирип шайлоодон өтпөй калган. 2021-жылы Атамбаев «Социал-демократтар» партиясына чакырып, бирок «Альянс» партиясы менен шайлоого аттанган. Бир кезде Атамбаевди каматууга өбөлгө болсо, эми Атамбаев бошонсун деп жулунуп турат. Бул шайлоодо анын ордуна кытайлык улутташыбыз Оргалча келе турган болуп, анын келишине канайым Айгүл Жапарованын тиешеси бар деп чыгышкан. Мамлекет башчысынын пресс-катчысы Эрбол Султанбаевдин билдирүүсүнө караганда, биринчи леди Айгүл Жапарованын Оргалча менен эч тиешеси жок, ал эмес аны тааныбайт деп билдирген.

Азизбек КЕЛДИБЕКОВ, NazarNews.kg