– Сиз кыргыз саясатчылары жөнүндө көп окуяларды билсеңиз керек. Ошолордон бирин айтып бербейсизби?

– Азыркылар жөнүндө айтсам, заказдай болуп калат го. Бул маек 7-ноябрь майрамына туш келип жатпайбы. Ошого карата Ю. Абдрахмановдун тегерегинде айтылып жүргөн сырлардын бирине токтоло кетейин. Балким, кимдир бирөөлөр изилдеп, тактап чыгаар.

Мен «Кыргызалтында» иштеген кезде, Курманбек Осмонов деген аксакал менен иштешип калдым. Өзү Москва районунун Ак айылынан эле. Илгери ЦКда инструктор болуп иштептир. Анан Горбачевдун мезгилинде белгилүү орус саясатчысы Е. Примаков ошол Москва районунан СССР Жогорку Кеңешине депутаттыкка кандидатурасын коё турган болуп, бул жакка жиберилиптир. Аны Чыңгыз Айтматов алып келиптир. К. Осмоновго бир кой союп, конокторду Нарзан суусунда тоскула деген тапшырма берилиптир, кой союп, дасторкон салып алып, конокторду тосуп жаттык дейт. Бирок, ошол жердеги кыргыз балдар башка кыргыз табылбай калгансып, эмнеге Е. Пирмаков Кыргызстандан коюп жатат деп ичтери чыкпай, кыжаалат болушат. Бир маалда Ч. Айтматов бери бөлүнүп чыгып калыптыр.

К. Осмоновду көрүп, сүйлөшө кетет. Тиги да сөз келгенде, Чыңгыз Айтматовго «балдар кыжаалат болуп жатат. Примаков эмес эле, башка эле кыргызды алып чыкпайт белек» деп жатышат дептир. Чыңгыз Айтматов ошол замат ага: «силер адашасыңар. Бул өзүбүздүн бала. Ю. Абдрахмановдун баласы» деп айтат экен. Сиз Брикти билесиз да, экөөнүн мамилеси жакшы болгонун билесиз да. Ошол Бриктин баласы деген экен. К. Осмонов ишенип, ишенбей, анан Т. Айтматов да, Ю. Абдрахманов да репрессияланган. Демек, буларга ата, апаларынын достору айтып, табыштырып коюшкан го деген ойго келиптир.

Албетте, тарыхчы болгондон кийин, мен Ю. Абдрахманов менен Бриктин таанышкан жылын карап көрдүм. Бир кабарда Абдрахманов менен Брикти Троцкий деп таанылып, Москвадан Фрунзеге куулуп келген М. Натанцон тааныштырган. Ал 1928-жылы күзгө жакын кайрадан Ленинградга кайтууга уруксат алып, кайтып кеткен. Абдрахманов Москвага командировкага барып калганда, Натанцон да келип, экөө жолугуп турчу экен. Ошол кездешүүлөрдүн биринде Натанцон Абдрахмановду Маяковский жана Л. Брик менен тааныштырган деп айтышат. Бир кабарда 1929-жылы акын Б. Кушнер, Ю. Абдрахманов Москвага командировкага келгенде, Маяковскийдин үйүнө алып барган. Экөө ошондо таанышышкан. 1929-жылы июнь айынын аягында экөө бир канча күн Ленинград жана Павловск шаарларында чогуу болушат.

Е. Примаков болсо, 1929-жылы 29-октябрда жарык дүйнөгө келиптир. Маяковский 1930-жылы каза болот. Ал эми Л. Брик ал өлгөндөн кийин, 1930-жылы аскер адамы В. Примаковго турмушка чыгат. Айрымдар буларды мурда тааныш болгон дешет. В. Примаков менен Л. Брик мурда эле тааныш болушкан. Аларды да Натанцон бир аз мурдараак тааныштырган. Бирок, Примаков Афганистанда, сыртта иштеген. Ал Маяковскийдин өлгөндүгү тууралуу маалыматты Токиодо жүрүп угат.

Кыязы, Абдрахманов менен Брикти Натанцон тааныштырган өңдүү. Себеби, Натанцон Маяковскийди жакшы тааныган. Анан калса, Натанцон Абдрахмановду 1928-жылы эле тааныштырышы мүмкүн экени анык болуп жатат. Мына ушундай кызыктуу окуялар өткөндүгү маалым болуп жатат, деген Табылды Акеров “Жаңы Ордо” гезитине берген маегинде.

Булак: NazarNews.kg