АКШнын мурдагы президенти Дональд Трамп Афганистанда жайгашкан белгилүү Баграм авиабазасын кайра АКШнын көзөмөлүнө өткөрүүнү талап кылууда. Ал бул талапты акыркы ирет 2025-жылдын сентябрь айында Лондондо өткөн маалымат жыйынында билдирген. Трамптын айтымында, база "Талибанга" текке берилген жана аны кайтаруу зарыл.

Баграм авиабазасы — Кабулдан 50 чакырым аралыкта жайгашкан, Советтер Союзу тарабынан 1950-жылдары курулган аба майданы. Бул база 2001-жылдан кийин АКШнын Афганистандагы негизги аскердик борбору болуп, миңдеген жоокерлер жайгашкан. 2021-жылы АКШ аскерлери өлкөдөн чыгып кеткенде, база "Талибандын" колуна өткөн.

Саясий талдоочулардын пикиринде, Баграмдын кайра кайтарылышы АКШ үчүн стратегиялык жана символдук мааниси чоң экенин белгилешет. Алгач аны Советтер Союзу курган, кийин АКШ пайдаланган. Базанын географиялык жайгашуусу — Кытайга жакын болушу — АКШ үчүн өзгөчө мааниге ээ. Трамптын айтымында, база "Кытайдын өзөктүк куралдарын чыгаруучу жайларына болгону бир сааттык аралыкта" жайгашкан.

Бирок "Талибан" Трамптын талабын кескин түрдө четке какты. Алар 2020-жылы кол коюлган Доха келишимин эске салып, АКШ Афганистандын ички иштерине кийлигишпөөгө убада бергенин белгилешти. Ошондой эле, "Талибан" чет элдик аскерлердин кайтып келишин "оккупация" катары карайт жана бул алардын идеологиясына каршы келерин билдирди.

Учурда АКШ чындап эле Баграмды кайтарып алабы деген маселе күн тартибинде турат. Көпчүлүк эксперттер мындай кадам ишке ашуусу күмөн деп эсептешет. База АКШга маанилүү экени менен, кайра аскерлерди жайгаштыруу — АКШнын учурдагы саясатынан артка кетүү болот. Бирок айрым аналитиктер Трамп Баграмды соода картасы катары колдонуп, башка максаттарга жетүүнү көздөшү мүмкүн дешет — мисалы, курал-жарактарды кайтаруу же "Талибан" менен сүйлөшүүлөрдү баштоо.

Арийне, Баграм авиабазасы АКШ менен "Талибандын" ортосундагы жаңы саясий чыңалуунун символуна айланып жатат. АКШнын кайра кайтарып алышы азырынча мүмкүн болбой тургандай сезилет. Бирок бул маселе АКШнын Борбор Азиядагы стратегиясына жана Кытай менен болгон атаандаштыгына байланыштуу маанилүү бойдон калат.

Булак: NazarNews