Тарыхчы, профессор Тынчболот Джуманалиев: Түркстандагы «ак падышага» каршы 1916-жылдагы көтөрүлүш июлда башталган, 4-июлда Худжанд шаарында эл чогулуп, орукка чакырылып жаткан жергиликтүү адамдардын тизмелерин өрттөп салган. Кыргызстандын түндүгүндө алгачкы каршылык аракеттери 10-июлда башталган, бирок уюштуруу иштери начар болгон жана Верный шаарынан жазалоочу аскерлер келип, көтөрүлүштү ылдам эле басып салган. Анткен менен Орусия империясынын жетекчилигинин планы боюнча, Чүй, Талас жана Көлдөгү жерлерди бошотуп, кыргыздарды тоо жакка сүрүп салуу иштери даярдалган жана муну геноцид деп да атаса болот...