Кечээ, 7-ноябрда Египеттин Шарм-эш-Шейх шаарында Бириккен Улуттар Уюмунун климаттын өзгөрүшү боюнча конференциясы башталды. Анда климаттын өзгөрүшүнүн натыйжасында Арктикадагы деңиз муздары 2050-жылга чейин толугу менен эриши мүмкүн деп айтылат. Бул тууралуу "Reutres" агенттиги жазып чыкты.

Планетадагы сегиз жылдык эң ысык рекорддон кийин дүйнөдөгү муз аймактарынын эрүү темпи тездеп баратканы белгиленген. Эрүү процесси илимпоздор күткөндөн алда канча тез жүрүп жатканына далилдер бар.

Кырдаалдын олуттуулугун далилдөө үчүн соңку баяндаманын авторлору ар жылы жайында Түндүк Муз океанында пайда болуп, калкып турган муздун «акыркы диагнозун» көрсөтүшкөн.

Лондон университетинин коллежинин деңиз музун изилдөөчүсү Робби Маллетт 1,5 градус Цельсийге чейин ысып кетүүнүн так жолу болбогондой эле, музсуз жайды болтурбоо үчүн да ишенимдүү жол жок экенин мойнуна алат. Маллетт кошумчалагандай, Шарм-эл-Шейх конференциясы мөңгүлөрдү сактап калуу үчүн эч нерсе кыла албайт, бирок адамзат эмнени сактап калуу мүмкүн эместигин көрө баштады.

Мөңгүлөрдүн эриши боюнча отчеттун жарыяланышы 18-ноябрга чейин созула турган БУУнун климаттын өзгөрүшү боюнча саммитинин биринчи күнүнө туш келди. 7-ноябрда Арктика музунун активисттери жана жергиликтүү жаштар мөңгүлөрдүн эришине каршы күрөшкө арналган медиа иш-чара өткөрүштү.

Өткөн жылы Бириккен Улуттар Уюмунун Климаттын өзгөрүүсү боюнча өкмөттөр аралык тобу жайкы деңиз музу температура өнөр жай мезгилине чейинки орточо көрсөткүчтөн 1,6 градуска жогору болсо да жок болорун билдирген. Учурда глобалдык орточо температура 2100-жылга чейин дагы 2,8 градуска көтөрүлөт деп күтүлүүдө.

Эгерде жайкы деңиз музу жок боло турган болсо, көп жылдык деңиз музу — жылдан жылга океандагы муз жок болот. Жердеги өзгөчө чөйрө жок болот. Ал 4,5 миллиондон ашык адам жашаган аймакка терең таасирин тийгизиши мүмкүн жана климаттын өзгөрүшү катуу шамалды жана толкундарды күчөткөндүктөн эрозияга дуушар болушу мүмкүн.

Окумуштуулардын айтымында, 21-кылымдын үчүнчү он жылдыгында дүйнө 2005-жылдагы деңгээлден эки эсеге көмүр кычкыл газынын чыгышын азайтышы керек. 2050-жылга чейин атмосферага көмүр кычкыл газынын эмиссиясынын деңгээлин нөлгө чейин төмөндөтүү зарыл. Бул климаттын өзгөрүшүнүн экстремалдуу таасирлер менен көзөмөлдөн чыгып кетүүсүнө жол бербейт.

Бирок көмүр кычкыл газынын деңгээли нөлгө түшүрүлгөн күндө да, дүйнөнүн муз каптаган аймактарындагы абал 2040-2080-жылдар аралыгында турукташат. Мөңгүлөрдүн эриши басаңдаганга чейин бир кылымдан ашык убакыт өтөт. Болжол менен 2200-жылы мөңгүлөрдүн эриши азайышы мүмкүн.

Маруф Абдумаликов, Ташкент