Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун (ДДС) Өзгөчө кырдаалдар боюнча комитети дүйнөдө полиомиелиттин жайылуу коркунучу жогору болгондуктан, 2014-жылдан бери келе жаткан эл аралык өзгөчө кырдаал режими дагы үч айга узартылышы керек деген бүтүмгө келди. Бул тууралуу ДСУнун Женевадагы баш кеңсеси билдирди.

Эксперттер полиомиелитке каршы бул режимдин узак жашашына тынчсыздануусун билдиришти. Бирок, алар "учурдагы кырдаал адаттан тыш" деп эсептешет. Себеби оорунун жайылуу коркунучу жогорулоодо жана бул эл аралык коомчулуктун аракеттерин координациялоону талап кылат.

Комитет өзгөчө кырдаалды режимин узартуу боюнча сунуштардын, ошондой эле эндемикалык өлкөлөрдө, айрыкча Пакистан менен Афганистанда полиовирустун жайылышынын көбөйүшүн атады. «Мындан тышкары, COVID-19 пандемиясынын айынан полиомиелитке каршы вакцинанын токтотулушунан улам калк арасында иммунитеттин төмөндөшү байкалды. Пандемия болгон учурда вакциналарды жеткирүүдөгү кыйынчылыктар абалды татаалдаштырууда», - деп айтылат комитеттин билдирүүсүндө.

Эксперттердин айтымында, быйыл полиомиелит оорусу "жогорку" деңгээлде бойдон калууда. Ушул жылдын 1-январынан 5-октябрына чейин жапайы полиовирустун 121 учуру катталды. 2019-жылы бул көрсөткүч 85 учурду түзгөн. Башкача айтканда, 2020-жылы 42 пайыздык өсүш болот. Бул ДСУ 2014-жылы өзгөчө кырдаал жарыялагандан берки эң жогорку көрсөткүч. Маалыматка ылайык, бул оору Афганистан менен Пакистанда өтө тездик менен өнүгүп жатат.

Бул илдетке каршы вакцина бар болсо дагы, полиовирустун жайылышы токтой элек. Жаңы учурлар Гвинея, Түштүк Судан жана Суданда катталды. Вирус Түштүк Судан менен Суданга 2019-жылы жугуштуу оорудан Чаддан кирген. Египетте (Каирде) суудан ошол эле патогендик калдыктар табылган, бирок бир дагы учур катталган жок. 2019-жылы оорулардын көрсөткүчү жогорулап, жугуштуу оорулардын 378 учуру аныкталды.

Чек арадагы полиовирустун таралышы байма-бай байкалууда. 2020-жылдын апрелинен июнь айына чейин бул оору Афганистандан Пакистанга, Кот-д'Ивуардан Малиге, Гвинеядан Малиге, Кот-д'Ивуардан Ганага, Борбордук Африка Республикасынан Камерунга, Чаддан Суданга жана Түштүк Суданга, Ганадан Буркина-Фасого чейин тараган.

ДСУнун комитети коронавирус пандемиясынын айынан саламаттыкты сактоо кызматтары, анын ичинде кадимки эмдөө кызматтары дээрлик 90 пайыз өлкөлөрдө үзгүлтүккө учурагандыгын белгиледи. Ушул жылдын февраль айынан баштап март айынын башына чейин 28 мамлекетте эмдөө боюнча 60тан ашуун өнөктүк белгисиз мөөнөткө жылдырылды.

Полиомиелит - вирус козгогон кооптуу оору. Бул нерв системасына таасир этет жана бир нече сааттын ичинде жалпы шал оорусуна алып келиши мүмкүн. 200 учурдун биринде кайтарылгыс шал оорусу пайда болот (көбүнчө бутта). Болжол менен 5-10% бейтаптар дем алуу булчуңдарынын шал оорусунун башталышынан улам каза болушат. Илимий теорияларга ылайык, полиовирустун үч түрү бар, 2 жана 3 категориялары толугу менен жок кылынды. Учурда жаратылышта жапайы полиовирустун 1-түрү гана калды. Анын үстүнөн жеңиш адамзаттын бир кезде кеңири жайылган бул илдеттен куткарылышы болот. Полиомиелитке каршы вакцина өткөн кылымдын ортосунда ойлоп табылган.

Сарвар Анвар уулу, Ташкент

Булак: NazarNews.kg