Дайыма кеч үрүп, болгондо да кожоюну «сөөк» ыргытканда үрө турган Токторбаев адатынча Кемпир-Абал тууралуу мээсине эми жеттиби же өйдө жактагылар буюртма бердиби арсылдап «үрө баштады». Бул жолу бийлик жактагылар түзүп берген «политический мусор» деген сөз менен басымды баштады. Рыскелди Момбеков деген мурунку парламенттин «трибуну» бул сөздү угуп ыйлап жиберди окшойт. Бийлик жактагылар түзүп берген сөзгө себеби Рыскелди Момбековдун башы жетсе да Жеңиш Токторбаевдин бул сөзгө башы жетмек эмес.

Жогорку Кеңештин депутаты Жеңишбек Токторбаев кесиптеши Адахан Мадумаровду "саясий таштанды" деп атады. Жыйында депутаттар Дастан Бекешев, Сеид Атамбаев, Эмил Токтошев массалык камоолор боюнча укук коргоо органдарынын маалыматын угууну сунуштады. Ал эми Адахан Мадумаров бул маселени биринчи кезекте кароо керектигин айтты. Ошол эле учурда Укук тартиби, кылмыштуулук менен күрөшүү жана коррупцияга каршы аракеттенүү комитетинин төрагасы Сүйүн Абдылдаев кечээ комитетке ИИМ менен Башкы прокуратурадан келишкенин билдирди. Бирок алар тергөө бүтмөйүн эч нерсе айта албай жатканын, андыктан чакыруунун зарылдыгы жоктугун белгиледи.

«Бийликтин чайкоочусу» Жеңиш Токторбаев Мадумаров ушул жерден дагы өзүн пиарлап жатат деп катуу сындады. Эмнегедир көптөн бери үн катпай калган Токторбаевдин Мадумаровко асылышынын себеби бар. Анткени, бийлик жактан «сөөк» ыргыбай калгандай, Кемпир-Абад маселесинин чыгышы анын кенен-кесир Мадумаровко сын айтышына себеп болду. Кыргыз саясатында тилинен чаң чыккан, саясатта көптөн бери алектенген бирөө бар. Ал бир канча жылдан бери президенттик такты көздөп, жеңбесин билсе деле, президенттик да, парламенттик да шайлоону кыя өтө албайт.

Алсак, 2010-жылы октябрда парламенттик шайлоодо, 2011-жылы октябрда президенттик шайлоодо, 2015-жылы октябрда парламенттик шайлоодо, 2017-жылы октябрда президенттик шайлоодо жеңилүүгө дуушар болгон, 2020-жылы октябрда жеңгени менен, парламентке келе алган жок. 2021-жылы президенттик шайлоодо да экинчи орунду алды. Парламентке  партиям менен жетип каламбы деп шайлоо болгон сайын катышат. Бирок, ага кекенгендердин көбүнөнбү эмнегедир ага ийгилик жылмайбай жүрдү. Аргасы кеткенде элдин тынчтыгы үчүн шайлоону тааныдым деп тим болчу. Башында оппозиция болуп, катуу сындаганы менен бийлик кандайдыр бир кызмат берсе, чырдап жаткан жеринен токтой калып, кызматташканын да койбойт. Ал өзүн принципиалдуу, көрөгөч саясатчымын дегени менен ага ичи жылыбагандар толтура.

Адахам Мадумаров журналистиканын «желеткасынан» желпинип чыккандардын бири. Акаевдик экономикалык кыйынчылыктар башка түшүп жаткан заманда «Элим үчүн арабага чегилген ат болом» деп, мажоритардык шайлоо системасы боюнча округдардан, канчалык бут тосулса да парламентке депутат болуп келе турган. Үзөңгү-Кууш Кытайга өтүп кетерде мыйзам чыгаруучу жыйында депутаттар тобу менен Акаевдик бийликке каршы чыгып, бирок алдары жетпей калган. Акаев бийликтен кеткен соң Ак үйдөгү вице-премьер министр, мамлекеттик секретарь, Жогорку Кеңештин төрагасы, Коопсуздук Кеңешинин төрагасы сыяктуу даамдуу кызматтарды аркалап жүрдү. “Жетинин бири-Кыдыр” деген кеп бар, Адахам Мадумаров парламентке шайлоого катышып жетинчи ирет бийликти штурмалап жеңишке жетти:

Биринчи ирет, 2010-жылы «Бүтүн Кыргызстан» партиясын түптөп, парламенттик шайлоого аттанып, бир-аз добушу менен шайлоодон өтпөй калат. 2010 -жылы октябрдагы парламенттик шайлоого болгон чабуулун Атамбаевдик күчтөр жокко чыгарышып, парламенттик шайлоого өтсө да добушун жеткизбей коюшкан деген сөз тараган.

Экинчи ирет, 2011- жылы октябрдагы президенттик шайлоого болгон чабуулу экинчи орун менен аяктаган. Бул шайлоодо азыркы доордун «шерлеринин» бири Камчыбек Ташиев менен бирикпей электоратын экиге бөлүп добушка жетпей калган. Бул жолу да экинчи орунду Атамбаевден кийинки орунду камсыздаган.

Үчүнчү ирет, 2015- жылы октябрдагы Аскар Салымбековду «Эмгегин» минип алып, парламенттик шайлоого болгон чабуулун Атамбаевдик күчтөр жокко чыгарышып, парламенттик шайлоого өтсө да добушун жеткизбей коюшкан. Бул ирет күнөөлүү болуп Аскар Салымбеков калган.

Төртүнчү ирет, 2017- жылы октябрдагы президенттик шайлоого болгон чабуулу да ийгиликсиз аяктаган. 2017-жылы президенттик шайлоодо Сооронбай Жээнбеков, Өмүрбек Бабановдон соң үчүнчү орунду алып бир аз артка кетенчиктеген.

Бешинчи ирет, 2020-жылы октябрдагы парламенттик шайлоодо Өмүрбек Суваналиевди бурап коюп, жеңишке жеткен, бирок парламенттик шайлоого өтпөй калгандардын Ак үйдү басып алуусу менен, бул парламенттик шайлоо жокко чыгарылды. Өмүрбек Суваналиев болсо кол булгалап губернатор болуп кеткен эле. Бирок, губернатор болуп туруп, жогорку бийликтен уруксаты жок, өзүм билемдикке салып, Тажикстандын аймагына үч күн жоголуп кеткен. Анын ал жакта эмне кылып жүргөнүн ким билет. Ошондон соң көп өтпөй 2021-жылдын апрелинин аягында майдын башында чек арада кандуу чырлар болуп оор кесепеттерге алып келгени үчүн Өмүрбек Суваналиевди кызматтан алышкан.

Алтынчы ирет, 2021- жылдын 10-январында президенттик шайлоого аттанып, бул да ийгиликсиз аяктады. Адахам Мадумаров өз кызыкчылыгы үчүн эч нерседен баш тартпайт, бийликке, мансапка жетиш үчүн кара жанын карч уратдешет. Көп саясатчылар аны сыйлагандай таасир калтырышканы менен анын президент болушун бири да каалабайт. Кээ бирөө Адахам Мадумаров оппозициялык фракцияга барса, ордун табат. Сыны менен бийликти жакшы иштешине салым кошот дешет. Саясатчылар арасында ал ачуу сыны менен мыкты оппозиция гана боло алат деп айтышат.

Жетинчи ирет, жаңы Конституция кабыл алынып, 2021-жылдын 28-ноябрында парламенттик шайлоо болду. Бул шайлоого Адахам Мадумаров «Бүтүн Кыргызстан» партиясы менен катышып, өзү эң көп добуш топтоду.  

Азизбек КЕЛДИБЕКОВ, NazarNews.kg