— Атамбаев кантип бийликтин баарын колуна топтоп, басып алды?

— Бул бир эле айда, бир эле жылда болгон жок. Акырын, жылып олтуруп, 2–3 жыл убакытта бийлик бир кишинин колуна өттү. Биринчи кадам- элдин өкүлү, элдин бийлиги болуп таанылган Жогорку Кеңештин депутаттарынын моюнуна укурук, бутуна тушоо салынып, тилдерин кыскартып салышкан.

— Аны кантип ишке ашырды?

— Конституциянын 2-беренеси, 4-тарамында “Депутат жашыруун, тикелей (түз) шайланат” деп жазылып турат. Демек, шайлоо бюллетенинде талапкерлердин аты-жөнү жазылыш керек эле. Бул талапты одоно бузуп, Шайлоо кедексине “Бюллетенге партиянын аты жазылат” деген өзгөртүү киргизилген. Партия мүчөлөрүнүн тизмесин шайлоо участкаларга илип гана коюшкан.

— Бирок, эл аралык шайлоо эрежелери тизмеге добуш берүүгө тыюу салат эмеспи. Анткени, шайлоочу тизмедеги 50–70 адамдын баарын тааныбайт, тааныса да баарын колдобойт, бул тандоо эмес деп таанылат турбайбы?

— Абдан туура. Эл аралык шайлоо эрежеси ошондой. Россияда былтыр Госдумага өткөн шайлоодо бюллетенде талапкерлердин аты-жөнү жазылган. Партиялардын атынан 40 пайыз талапкерлер партиянын мүчөсү эместер көрсөтүлгөн. Эл партияга добуш бергенде. Депутат мандатты шайлоочулардын тикелей, түз тандоосунун негизинде албай, партия лидери түзгөн тизменин негизинде алат жана ага толук көз каранды болуп калат.

— Сиз ким депутат болорун, кимге мандат берилерин партиянын лидери чечип калат, шайлоочу чечпейт дегенди айтып жатасыз да?

— Туура, партиянын башында турган киши чечет. Бул тикелей, түз шайлоо эмес жана Конституциянын 2-беренесин одоно бузуу. Бирөө жарым сотко “Бешинчи, алтынчы Жогорку Кеңештин чакырылышынын депутаттары түз шайланган эмес” деп кайрылса, чындык жана мыйзам кайрылган тарапта болот.

— Депутат болчу адам мандатты партия жетекчинин чечими менен алган соң, партбосстун сөзүн сүйлөгөнгө аргасыз болуп, элге көз каранды болбой калып жатабы?

— Ушул жерден баштап элдин бийлиги бүтүп, мындан нары 5–6 партиянын жетекчилеринин бийлиги ишке ашып жатпайбы. Өлкө тагдырын 5–6 саясатчы каалагандай калчап келатпайбы…

— Бизде партияга жетекчи болгондор олигарх, чоң байлар экенин эл жакшы билет. Партияны түзүп, аны шайлоого катыштыруу үчүн ири каражат талап кылат. Элде мындай акча жок болуп жатпайбы?

— Ырас, ошондой.

Булак: "Жаңы Ордо"